„Trzcinica – Karpacka Troja” - J. Gancarski - recenzja

Nakładem Wydawnictwa Muzeum Podkarpackiego w Krośnie ukazało się jeszcze w 2009 r. drugie wydanie książki pt. Trzcinica – Karpacka Troja. Jej autor, Jan Gancarski, to archeolog, który przez kilka sezonów prowadził badania archeologiczne na tzw. „Wałach Królewskich”. Jest to publikacja dwujęzyczna, polsko-angielska, której głównym założeniem jest przybliżenie problematyki jaką stanowi obiekt archeologiczny w Trzcinicy koło Jasła na Podkarpaciu.

Potężne grodzisko w Trzcinicy, znane pod nazwą „Karpacka Troja„ lub ”Karpacki Biskupin” przez ostatnie lata jest bardzo dobrze znane w światku naukowym. Sławę tę zdobyło, po tym jak przeprowadzono tam na szeroką skalę wykopaliska archeologiczne. W ich wyniku stwierdzono, że trzcinicka warownia pamięta czasy epoki brązu (tzw. grupy pleszewskiej kultury mierzanowickiej i kultury Otomani-Füzesabony) z lat 2100/2000-1650/1600 lat p.n.e. oraz jest jednym z najstarszych grodzisk na terenie Polski z lat 770-780 n.e., i przypisuje się jego wzniesienie ludności pochodzenia słowiańskiego przybyłych na nasze tereny ok. V-VI w. n.e.

Spektakularne odkrycia na terenie grodziska i osady trzcinickiej dodatkowo potwierdzają wyjątkowość tego miejsca. A są to artefakty, które mają swoje powiązania ze światem śródziemnomorskim, bałkańskim i naddunajskim. Te właśnie datowane są na epokę brązu. Znaleziska z wczesnego średniowiecza, a ściślej rzecz ujmując, z okresu najwcześniejszego osadnictwa Słowian, również nie rozczarowują i pozwalają określać Trzcinicę jako jedno z najważniejszych tego typu kompleksów w tej części Europy.

Sława „Karpackiej Troi” w ostatnim czasie dodatkowo przybrała na sile, a to za sprawą powstającego w jej bezpośredniej okolicy skansenu archeologicznego1.

Pierwsze co rzuca się w oczy, to doskonałe wydanie. 312 stron kredowego papieru, przyjazna oku czcionka, całość szyta i zamknięta w ładną wizualnie, twardą oprawę, robi pozytywne wrażenie. Jest to literaturastricte archeologiczna, a więc tekst charakteryzuje się swojego rodzaju prostotą, sztywnymi ramami i pozbawiony jest publicystycznych ozdobników słownych. W głównej mierze praca poświęcona została na wyeksponowanie strony wizualnej, a zatem znaleźć na jej kartach możemy liczne ryciny, plany, rzuty, mapy, fotografie typowo archeologiczne, wprost z wykopalisk. Tom wzbogacony został o liczne zdjęcia samego obiektu tak z ziemi, jak i z lotu ptaka. Odpowiednie miejsce w książce zostało zarezerwowane na fotografie powstającego kompleksu skansenu archeologicznego z rekonstrukcją częścią palisady obronnej (w tym bramy wjazdowej), a także domów mieszkalnych (zwykłych chałup krytych strzechą, ziemianek i półziemianek) z przylegającymi do nich zabudowaniami gospodarczymi i rzemieślniczymi.

Recenzowana tutaj książka spełnia jak najbardziej swój cel. W bardzo czytelny sposób zdaje relację z przebiegu badań archeologicznych na stanowisko w Trzcinicy. Jest to jednak praca, która  przede wszystkim zainteresuje archeologów i studentów archeologii. Nie można jednak stwierdzić, że tylko tego rodzaju czytelnicy powinni sięgnąć po nią. Wprost przeciwnie, albowiem przeczytać ją może każdy, kto choć w minimalnym stopniu interesuje się archeologią i wszelkimi zajęciami, jakie wiążą się z pracą archeologa w terenie i gabinecie, kiedy kończy się sezon badawczy. Lektura książki Trzcinica – Karpacka Troja pióra Jana Gancarskiego przyda się tym bardziej, gdyż już lada chwila rozpoczyna się sezon turystyczny, a miejsce to pod tym względem jest wyjątkowo atrakcyjne. Z tą też myślą, polecam tę pracę.

Plus minus:
Na plus:
+ świetne wydanie
+ imponująca liczba interesujących zdjęć, rycin i planów
+ mapy
+ wartość poznawcza
Na minus:
- specyficzny styl pisarski Autora

Tytuł: Trzcinica – Karpacka Troja
Autor: Jan Gancarski
Wydawca: Muzeum Podkarpackie w Krośnie i Wydawnictwo RUTHENUS Rafał Barski
Data wydania: 2009
ISBN: 978-83-923562-3-3
Liczba stron: 312
Oprawa: twarda
Cena: ok. 70 zł
Ocena recenzenta: 9.5/10

1. http://www.karpackatroja.pl/ [↩]