Świętosława, córka Mieszka I i królowa szwedzka, duńska, norweska i angielska

Świętosława (Sygryda Storrada) jest postacią niemal zapomnianą w polskiej historii. Mało kto wie, że ta córka Mieszka I była królową szwedzką, duńską, norweską i angielską. Natomiast jej syn, Kanut Wielki, utworzył za swojego życia wielkie imperium Morza Północnego.

Córka Mieszka I

Wyobrażenie Świętosławy - Sygrydy Storrady

Świętosława1, która poza polską historiografią nazywana jest Sygrydą Storradą, była żoną Eryka Zwycięskiego, króla Szwecji. Po śmierci Eryka została żoną Swena Widłobrodego, króla duńskiego, norweskiego i angielskiego.

Historycy do dziś toczą spory, czy rzeczywiście Sygryda była córką Mieszka I. Niemniej ilośc źródeł, w tym Kroniki świetnie poinformowanego Thietmara wskazują, że pochodziła ona właśnie z piastowskiego rodu.

Świętosława i Eryk Zwycięski

Kanut Wielki

Ślub Eryka Zwycięskiego i Świętosławy datowany jest na okres 980-984 r. Wobec tego oraz daty urodzenia jej syna (ok. 980 r.) należy z dużą dozą prawdopodobieństwa przyjąć, iż urodziła się ok. 965-970 r. Wówczas sprawą normalną było wydawanie zaledwie kilkunastoletnich dziewczynek za mąż. Wobec powyższego jej matką musiała być Dobrawa. Z całą pewnością nie Oda i niemal na pewno nie jedna z pogańskich żon polskiego księcia (aczkolwiek tego wykluczyć nie można).

Podobnie jak inne małżeństwa córek panującego, także i to, miało swój wydźwięk polityczny. Mieszko I poszukiwał bowiem sojusznika dla wojen toczonych z plemionami zamieszkującymi tereny ujścia Odry. Miało także stanowić zagrożenie dla wówczas wrogiej wobec Polan Danii.

Z tego małżeństwa urodził się Olaf Skotkonung, późniejszy następca Eryka Zwycięskiego, który zmarł w 995 r.

Świętosława i Swen Widłobrody

Swen Widłobrody

Po śmierci swojego pierwszego męża Świętosława ponownie wyszła za mąż i to już w 996 r. Tym razem za króla Danii i  Norwegii, Swena Widłobrodego. Ten mariaż również miał podłoże polityczne, jakim był sojusz szwedzko-duńsko-norweski. Para doczekała się czwórki potomstwa: Haralda Svenssona, Kanuta Wielkiego, Estrydy Małgorzaty oraz Świętosławy.

Pod koniec życia miała zostać przepędzona przez męża, a schronienie uzyskała u swojego brata Bolesława Chrobrego. Jednakże po śmierci Swena w 1014 r. synowie mieli z powrotem sprowadzić swoją matkę do Danii.

Drugiemu mężowi Świętosławy udało się podbić Anglię (25 grudnia 1013 r. został koronowany na króla Anglii), ale po jego śmierci władanie nad nią odzyskał Ethelred II Bezradny, który utracił je właśnie na rzecz Swena. W 1016 r. Kanut Wielki, tak jak jego ojciec, wyprawił się na Anglię. Podczas bitwy pod Ashingdon armia anglosaska poniosła klęskę, a władzę przejął Kanut. On taże stworzył imperium skandynawskie. Był królem Danii, Szwecji, Norwegii oraz Anglii. Dodatkowo zwasalizował Szkocję, Walię i część Irlandii.

Świętosława zmarła po roku 1016 r. Zatem mogła być nawet bezpośrednim świadkiem jego wielkich podbojów.

Sygryda, czyli Świętosława?

Mieszko I

W kwestii imienia córki Mieszka I to nazwanie jej „Świętosławą” jest wyłącznie hipotezą. Jest to imię, które można powiedzieć przyjęło się w polskiej historiografii. Za tym, iż miała ona na imię „Święstosława”a świadczyć ma takie samo imię jej córki, jakoby nadane po matce2. Drugim argumentem za imieniem „Świętosław„a jest  zapis z jednego z angielskich źródeł, gdzie jej imię opisano jako „Santslaue”, co zdaniem niektórych językoznawców oznacza właśnie Świętosławę.

Do przyjęcia będzie także teza, że jej słowiańskie imię zostało dla historii bezpowrotnie utracone. Tym bardziej, że w Skandynawii istniał zwyczaj nadawania córce imienia po babce. To by świadczyło, że córka Świętosławy, która została nazwana właśnie Świętosławą było imieniem nie po matce, ale babce. To z kolei oznaczałoby, że Świętosława była córką Mieszka i jednej z jego pogańskich żon.

Eryk Zwycięski

Trzeba jednak zaznaczyć, że panuje także pogląd, że żoną Eryka była Sygryda, ale nie będąca córką Mieszka I (oznacza to, że żony Eryka i Swena to dwie różne kobiety). W myśl tej tezy pierwszym mężem Świętosławy był od razu Swen Widłobrody. Natomiast sama Świętosława w rzeczywistości nosiła imię Grunhildy i urodziła się znacznie później (po 978 r.), bowiem z małżeństwa polskiego księcia z Odą.

Jak było naprawdę, zapewne nigdy z całą pewnością się nie dowiemy. Jednakże niezależnie od tego, jak miała na imię owa córka Mieszka I i czy była żoną Eryka Zwycięskiego, to dzięki małżeństwu ze Swenem Widłobrodoym stała się żoną i matką najpotężniejszych władców północnej Europy.

Bibliografia:

1. O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 1895.
2. J. Strzelczyk, Mieszko I, Poznań 1992.
3. M. Maciorowski. B. Maciejewska, Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Warszawa 2018.
4. R. T. Prinke Świętosława, Sygryda, Gunhilda. Tożsamość córki Mieszka I i jej skandynawskie związki, „Roczniki historyczne”, t. 60 (2004).

1. Na potrzeby artykułu przyjęto dla córki Mieszka I imię Świętosława. Aczkolwiek historycy toczą o nie spory. [↩]
2. Z małżeństwa z Swenem Widłobrodym. [↩]