Artykuły z tagiem:: "szlachta"
„Homo nobilis. Wzorzec szlachcica w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku” – Urszula Świderska-Włodarczyk – recenzja
O szlachcicach krążą bardzo różne historie. Próby ich rzetelnego przedstawienia podjęła się prof. Urszula Świderska-Włodarczyk, która na 200 stronach książki Homo nobilis. Wzorzec szlachcica w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku pokazała, jak ze tą szlachtą było naprawdę. Osoby, które zdecydują się sięgnąć po tę pozycję, z pewnością poszerzą swoją wiedzę i niejednokrotnie będą zaskoczone znalezionymi […]
Sejm niemy – próba reformy państwa
Sejm zwołany 1 lutego 1717 r. przeszedł do historii jako tzw. „Sejm Niemy”. Stanowi on ważne wydarzenie w dziejach Rzeczpospolitej szlacheckiej. Był bowiem próbą zreformowania i usprawnienia ustroju państwa. Z drugiej jednak strony zapoczątkował stopniową utratę suwerenności przez państwo polskie.
„Ksenofobia” polskiej szlachty
Na pewno każdy z nas słyszał w szkole na lekcjach języka polskiego lub historii tezę, iż szlachta polska była ksenofobiczna. Błąd tego stwierdzenia opiera się na dwóch rzeczach: na definicji słowa „ksenofobia„ i wymienionej tezie. Powinna ona brzmieć: ”Czy polska szlachta była ksenofobiczna i dlaczego tak?”. To wynika z dziedzictwa komunizmu. W czasach PRL-u szlachta […]
Sarmacki konkwistador. Dzieje Krzysztofa Arciszewskiego
Szlachcic, urodzony w pacyfistycznej ariańskiej rodzinie, wybrał karierę żołdaka. Widząc tragedię swojego rodu, postanowił wziąć sprawy w swoje ręce. Za napad na publicznej drodze, rozbój i morderstwo stracił swoje dobre imię i został wygnany. Służąc na obczyźnie, został bohaterem. Zdradzony w wyniku intrygi stracił wszystko, co tam osiągnął. Za nic miał religijne sztandary walczących i […]
Zborowski - Jacek Komuda – recenzja
Jacek Komuda, naczelny dziejopisarz Fabryki Słów okresu staropolskiego, autor licznych awanturniczo-historycznych cyklów (vide: Bohun, Samozwaniec, Wilcze Gniazdo) w swoim najnowszym zbiorze opowiadań pełnymi garściami czerpie z historii najsłynniejszego szlachcica XVI wieku – Samuela Zborowskiego. Zborowski, symbol oporu przeciwko absolutyzmowi kanclerza Zamoyskiego, ścięty za domniemany spisek antykrólewski, do dziś porusza wyobraźnię (vide: dramat Juliusza Słowackiego, powieści […]
„Awantury o kobiety w Polsce szlacheckiej” – J. Besala - recenzja
Jerzy Besala swoją najnowszą publikację poświęcił kobietom i awanturom. Przedstawił nie tylko miłosne problemy Polski szlacheckiej, ale także historie polityczne, na które miały wpływ. Praca rozpoczyna się wprowadzeniem, w którym autor krótko wyjaśnia historię uprowadzeń. Besala wymienia również wątki, jakie przedstawia w książce. Publikacja została podzielona na osiem, chronologicznie ułożonych rozdziałów. W środku znajduje się […]
Konstytucja 3 maja - to już 223 lata
Dokładnie 223 lata temu, w 1791 roku na sejmie Rzeczypospolitej Obojga Narodów w Warszawie przyjęto ustawę zasadniczą - konstytucję 3 maja (nazwaną tak od dnia uchwalenia). Była to pierwsza tego typu deklaracja wolnościowa w Europie i druga na świecie, po konstytucji amerykańskiej ogłoszonej w 1787 roku. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie kraju, którego terytorium […]
Funkcjonowanie prawa karnego wobec szlachty w Rzeczpospolitej w wiekach XVI i XVII
W I Rzeczpospolitej wymiar sprawiedliwości nie zawsze funkcjonował sprawnie. Różnie działo się w poszczególnych prowincjach tego, przecież ogromnego, państwa. Różnie też się działo w poszczególnych latach. Najbardziej jaskrawy przykład czerpiemy oczywiście z książki W. Łozińskiego Prawem i lewem, gdzie autor opisuje obyczaje panujące na Rusi Czerwonej w pierwszej połowie XVII wieku.
Ruch egzekucyjny w Polsce i jego znaczenie
19 sierpnia 1501 r. obrano królem Polski Wielkiego Księcia Litewskiego Aleksandra. Wobec nowego władcy wysunięto twarde warunki, które musiał spełnić chcąc zachować koronę.
Sejmik ziemski i jego funkcje w dobie Rzeczpospolitej szlacheckiej
Zróżnicowanie nazw w zależności od funkcji Czas powstania Zakres kompetencji Sejmik przedsejmowy Schyłek XV w. Wyschłuchiwał legacji królewskiej o zwołaniu sejmu, wybierał posłów na sejm walny i układał dla nich instrukcje. Sejmik relacyjny XVI w. Wyschłuchiwał relacji posłów z obrad sejmu i jego uchwał, podejmował związane z redakcją oraz realizacją konstytucji sejmowch oraz w sprawach […]
