Wojna polsko-sowiecka 1939 |
Po agresji Hitlera na Polskę, sowieci stwarzają pozory życzliwości zezwalając na tranzyt z Zachodu do Polski i wykonanie poprzednio zawartych umów gospodarczych. Równolegle toczą rozmowy z hitlerowcami, co do terminu ataku na Polskę.
Kolumny piechoty sowieckiej wkraczające do Polski 17 września 1939
Dlaczego Stalin uderzył 17 września? Powodów mogło być kilka:
- Kłopoty z Japonią - konflikt zbrojny w Mongolii zlikwidowany zostanie dopiero 15 września przez podpisanie zawieszenia broni.
- Brak militarnego przygotowania Kremla.
- Obawy przed zbyt szybkim zakończeniem wojny, tzn. przed wciągnięciem do wojny Francji i Anglii.
Aby zmusić sowietów do szybszego wystąpienia, hitlerowcy podkreślają, że ze względu na porę roku działania wojenne muszą być zakończone jak najszybciej i dają wyraz obawie, iż jeśli sowieci nie wystąpią przeciw Polsce, to na wschód od niemieckiej strefy wpływów wytworzyć się może „próżnia polityczna”, a więc i warunki do powstania nowych państw na tym obszarze. Moskwa zrozumiała to jako groźbę, antysowieckiej akcji ukraińskiej i przyspiesza atak na Polskę. 17 września o 3 nad ranem w trybie pilnym wezwano do Komisariatu Spraw Zagranicznych w Moskwie ambasadora Polski Wacława Grzybowskiego. Wręczono mu notę w pokrętny sposób uzasadniającą decyzję sowieckiego kierownictwa o zaatakowaniu wschodnich granic Polski.
Mimo protestów Grzybowskiego i odmowy przyjęcia noty zapowiadającej faktyczną agresję, w godzinę później, czyli około 4 pierwsze oddziały sowieckie wkroczyły na terytorium Polski.
Hitler brał pod uwagę utworzenie kadłubowego państewka polskiego, jednak Stalin stanowczo odrzucił tę propozycję. Sowieci idąc na pomoc hitlerowcom rzucili na tyły polskie 30 dywizji piechoty, 12 brygad zmechanizowanych i 10 dywizji kawalerii. Podczas gdy trwały zacięte walki nad Bzurą, gdy broniła się Warszawa, Lwów, Brześć, Gdynia i Hel przyszła od wschodu sowiecka nikczemność. Polskie oddziały KOP w sile około 25 batalionów rozrzuconych na przestrzeni około1500 kilometrów próbowały stawić bezskuteczny opór wobec miażdżącej przewagi. W wielu wypadkach oddziały sowieckie wkraczały do Polski z białymi chorągiewkami na czołgach i samochodach, rozpuszczając fałszywą pogłoskę, że przychodzą z pomocą Polsce, co wobec zaskoczenia i braku jasnych rozkazów dezorientowało polskich dowódców.
Armia sowiecka posuwała się szybko, zwłaszcza swoim lewym skrzydłem, dążąc do zamknięcia granicy rumuńskiej i węgierskiej. Już po trzech dniach, 20 września, siły sowieckie były na linii Kowel - Lwów - Sambor napotykając poważniejszy opór ze strony zgrupowania gen. Orlik - Rueckemana. (w okresie do 1 października ok. 40 potyczek i dwie bitwy pod Szackiem i Wytycznym) oraz dywizji Kobryń z grupy gen. Kleberga pod Parczewem i Milanowem. Walki na większą skalę stoczono pod Wilnem, Grodnem, Białymstokiem. Ściślejsze współdziałanie wojsk niemieckich i sowieckich stwierdzono w kilku przypadkach. W Brześciu już zdobytym przez Niemców jeden z fortów broniąc się nadal był ostrzeliwany przez hitlerowską i sowiecką artylerię. Lwów, trwający w obronie przed hitlerowcami, musiał złożyć broń gdy nadeszły sowieckie posiłki.
28 września podpisany został radziecko - niemiecki traktat o granicach i przyjaźni. Mimo iż działania wojenne nie były jeszcze zakończone, dokument ten sankcjonował już IV rozbiór Polski i wytyczał granicę niemiecko - radziecką, która przebiegać miała wzdłuż Pisy, Narwi, linii Ostrołęka, Treblinka, Bugu, linii Bełżec - Widłak oraz rzeki San. W ten sposób po stronie radzieckiej znalazła się Białostocczyzna, oraz woj. Lwowskie, stanisławowskie, tarnopolskie, wołyńskie, poleskie, nowogródzkie i wileńskie. Oddając hitlerowcom - w stosunku do poprzednich prowizorycznych ustaleń - część woj. warszawskiego i lubelskiego, sowieci zapewnili sobie wyłączność wpływów w niepodległej jeszcze Litwie. Zapowiedziano także dokonanie w najbliższej przyszłości niezbędnych przekształceń administracyjnych na obu okupowanych terytoriach.
Dokonany na Polsce gwałt, układające się strony uznały za mocną podstawę postępowego rozwoju stosunków pomiędzy swymi narodami.
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
