„Legenda Legionów. Opowieść o Legionach oraz ludziach Józefa Piłsudskiego” - recenzja

Wkrótce będziemy obchodzić 92. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Data 11 listopada nierozerwalnie łączy się z osobą Józefa Piłsudskiego oraz Legionami. Dwa lata temu za sprawą wydawnictwa Demart do rąk czytelników trafiła monumentalna Legenda Legionów. Opowieść o Legionach oraz ludziach Józefa Piłsudskiego. Obecnie na półkach księgarń pojawia się jej drugie (poprawione) wydanie.

Książka, a właściwie album od razu przykuwa naszą uwagę swymi „gabarytami”. Ponad 500 stron w dużym formacie, twarda i bardzo estetyczna oprawa, robią dobre i solidne wrażenie, jednak wiadomo, że nie należy oceniać książek po okładce, tak więc przyjrzyjmy się jej treści.

Legendę… podzielono na dziesięć rozdziałów, poświęconych różnych aspektom związanych z historią Legionów. Autorami poszczególnych tekstów (jest to praca zbiorowa) są prawdziwi znawcy opisywanych zagadnień. Powoduje to, że przystępując do lektury możemy mieć pewność, że czeka na nas ciekawa a zarazem stojąca na wysokim poziomie pod względem merytorycznym treść.

Album rozpoczyna słowo wstępne, które napisał Pan Prezydent RP Bronisław Komorowski. Następnie znajdziemy najdłuższy, bo liczący 150 stron tekst M. Klimeckiego, poświęcony historii Legionów w latach 1914-1918. Opisano w nim w nim genezę, początki oraz szlak bojowy Legionów i muszę przyznać, że chociaż nie jestem wielkim miłośnikiem historii wojskowości i batalistyki to czytało mi się go bardzo dobrze, duża w tym zasługa sposobu w jakiej został napisany, cechuje się on bowiem przystępnym językiem, a jednocześnie zawiera bardzo wiele ciekawych informacji. Prawdziwą ozdobą stanowią plany bitew sporządzone na oryginalnych mapach wojskowych, co dodaje im posmaku autentyzmu. Kolejny rozdział autorstwa J.M. Majchrowskiego omawia losy Pierwszej Kompanii Kadrowej. Prezentując okoliczności jej powstania, charakterystykę oddziału oraz późniejsze losy wybranej grupy jej członków. M. Krakowska i J. Krakowski opisali w sposób bardzo ciekawy i barwny zmagania z trudami dnia codziennego legionistów. J. Dufrta zajęła się tematyką służby kobiet w Legionach, oraz kobiet związanych z ideologią legionową. Powszechnie wiadomo, że Legiony wzbudzały w społeczeństwie spore zainteresowanie i emocje, zarówno te pozytywne jak i negatywne, zagadnienie to opisał H. Szczechowicz. Z kolei T. Nałęcz w swym tekście wyjaśnia nam co kryje się pod pojęciem pokolenie Józefa Piłsudskiego. Problematykę umundurowania, „znaków militarnych” oraz miejsc pamięci związanych z Legionami opisuje K. Filipow. Legiony wydały wielu, dzisiaj już niestety zapomnianych bohaterów, jednym z nich był bez wątpienia Franciszek Pększyc Grudziński, którego osobę przybliża nam w swym tekście M. Cisek. Jednak Legiony to nie tylko wojaczka, w ich szeregach znalazło się wielu artystów i literatów, zaś sam czyn legionowy był wdzięcznym obiektem do uwiecznienia bądź to na papierze, płótnie czy w kamieniu. Właśnie zagadnieniom dotyczącym sztuki i literatury i ich związków z Legionami poświęcono dwa ostatnie rozdziały, które napisali W. Milewska, M. Zientara oraz K.A. Jeżewski.

Tak w wielkim skrócie przedstawia się tematyka poszczególnych rozdziałów. Wszystkie one stoją wysoko pod względem swej wartości merytorycznej, a napisano je w taki sposób, że czyta się je z prawdziwą przyjemnością. Jedyne czego mi zabrakło to przypisy, które znalazły się właściwie tylko w rozdziale poświęconym sztuce Legionów, a które pozwoliłby czytelnikowi na dalszą samodzielną „eksplorację„ tematyki legionowej. Pewną rekompensatą może być bibliografia, jednak jest ona niestety ”selektywna”, ale dobre i to.

Doskonałe uzupełnienie słowa pisanego stanowi oprawa graficzna Legendy…. Album wydano na doskonałej jakości papierze, który został zadrukowany setkami zdjęć, fotokopii dokumentów, artykułów prasowych, reprodukcji obrazów, plakatów i ulotek z okresu legionowego. Nasze oko cieszą również zdjęcia dziesiątek odznak poszczególnych oddziałów legionowych, umieszczone na marginesach stron. Nie zabrakło również wspomnianych już planów bitew oraz pięknych map. Całości dopełnia ładna i solidna twarda oprawa, która powoduje, że Legenda… będzie ozdobą każdej domowej biblioteczki.

W związku z tym, że jest to drugie wydanie wypada wspomnieć o zmianach jakie wprowadzono. Nie ma ich zbyt wiele, najistotniejsza jest ta dotycząca autora słowa wstępnego. Obecnie jest nim Prezydent, a nie jak poprzednio Marszałek Sejmu RP Bronisław Komorowski. Poza tym wyeliminowano z tekstu drobne błędy i literówki, jakie wkradły się do pierwszego wydania. Niestety nie pokuszono się o dodanie indeksów, które byłyby duża pomocą dla czytelnika, być może pojawią się one w trzecim wydaniu, które miejmy nadzieję pojawi się za jakiś czas.

Jeszcze kilka słów o cenie. Może wydawać się ona wygórowana, jednak zważywszy na to co otrzymujemy w zamian, sądzę, że decydując się na zakup Legendy… nie będziemy żałować tego wydatku, ponieważ otrzymujemy wartościową a zarazem pięknie wydaną książkę, po którą będziemy sięgać wielokrotnie.

Podsumowując, mogę stwierdzić, że Legenda Legionów jest doskonałym przykładem na to jak powinno wyglądać połączenie wartościowej treści z piękną szatą graficzną. Dzięki temu każdy znajdzie w niej coś dla siebie, zarówno starsi jak i młodsi. Dlatego też należy koniecznie sięgnąć po tę pozycję i ją przeczytać, ponieważ jest to idealna lektura na nadchodzące długie jesienne wieczory, warto również pomyśleć o jej zakupie.

Plus minus:
Na plus:
+ omawiana tematyka
+ wartość merytoryczna tekstów zamieszonych w Legendzie…
+ styl i przystępny język tekstów
+ doskonałej jakości papier
+ piękna szata graficzna (zdjęcia, mapy, plany bitew, twarda okładka etc.)
+ bibliografia
Na minus:
- niestety „selektywna”
- brak indeksów (aczkolwiek w tego typu wydawnictwie nie są one „obowiązkowe”)
- brak przypisów w większości tekstów (które też nie są „obowiązkowe”)

Tytuł: Legenda Legionów. Opowieść o Legionach oraz ludziach Józefa Piłsudskiego
Autor: Praca zbiorowa
Wydawca: Wydawnictwo Demart
Data wydania: 2010
ISBN/EAN: 978-83-7427-444-9
Oprawa: twarda
Liczba stron: 520
Cena: ok. 90 zł
Ocena recenzenta: 9.5/10