„Ochotnicy Waffen-SS. Idea i poświęcenie” - F. Steiner - recenzja

Ostatnimi czasy stało się modne w naszym kraju wydawanie pozycji poświęconych Waffen -SS. Szczególnie upodobano sobie wspomnienia żołnierzy służących w owej formacji. Tym razem polski Czytelnik otrzymuje do rąk książkę napisaną przez Felixa Steinera, który w czasie wojennej zawieruchy dowodził m.in Dywizją SS „Wiking”, w której składzie znajdowali się ochotnicy chcący walczyć przeciw Związkowi Radzieckiemu i idei komunizmu.

Książka została podzielona na dwie części. Pierwsza z nich, czyli „idea” ma przekonać Czytelnika, iż ruch ochotniczy istniał od dawna w Europie i zawsze na przestrzeni czasu znajdował się ktoś, kto w imię jakiś wyższych celów był gotów walczyć o lepsze jutro. Autor odwołuje się przy tym do takich wydarzeń z dziejów Europy jak: walka Greków o niepodległość, zjednoczenia Włoch i wysiłku podjętego przez Garibaldiego czy pierwszych wojennych tygodni podczas I Wojny Światowej, kiedy to

„płomień nacjonalizmu potrafił poruszyć zwykłych obywateli, którzy (...) setkami tysięcy zgłaszali się jako ochotnicy pod niemieckie sztandary.”

W toku swoich rozważań autor poświęcił również miejsce narodowi polskiemu i osobie Józefa Piłsudskiego, o którym pisze, iż w latach młodości walczył z carską Rosją „metodami fanatycznego politycznego wywrotowca”. Pomijając jednak kwestie, co i o kim pisze Felix Steiner pierwsza część jego pracy całkowicie nie przekonuje mnie do jego tez. Właściwie próbuje dokonać porównania czegoś czego moim zdaniem nie da się porównać. Gdzież XIX- wiecznym ideom walki wyzwoleńczej do zupełnie innej wizji w wieku XX, gdzie ochotnicy zaciągający się pod sztandary Waffen – SS ruszali w bój przeciw komunistom wierząc, iż dzięki temu ocalą całą Europę od największego zła.  Moim zdaniem autor próbuję udowodnić  poprzez ukazanie na osi czasu pewnych wydarzeń analogicznych do czasów sobie współczesnych. Piszę analogicznych, ale przecież w zupełnie innej przestrzeni geopolitycznej!

Druga część pracy, która stanowi zasadniczo właściwy trzon książki traktuje o „poświęceniu”. Przez kolejne rozdziały autor opisuje już konkretnie służbę liniową ochotników Waffen – SS od czasu rozpoczęcia ofensywy niemieckiej na Związek Radziecki w 1941 roku, aż po upadek Berlina w 1945 roku. Przez karty jego książki przewijają się takie narodowości jak: Flamandowie, Walończcycy, Holendrzy, Francuzi, Norwegowie, Duńczycy, Szwajcarzy, Estończycy, Ukraińcy, Kozacy oraz ochotnicy z Łotwy i wiele innych. W skrócie wszyscy Ci, którzy uważali bolszewizm za największe zagrożenie cywilizowanej Europy. Opisuje przebieg walk z ich udziałem, aż do nieuchronnego końca. Ponadto autor rozwodzi się nad wykorzystaniem ochotników przez siły niemieckie – zarzuca wręcz kwaterze głównej marginalne traktowanie tej ważnej według niego kwestii.

Czytając kolejne strony poświęcone działaniom zbrojnym z udziałem ochotników odnosi się nie raz wrażenie, iż Felix Steiner jest bardzo stronniczy. Nie żałuje słów pochwał swoim byłym podkomendnym. Wychwala ich wyszkolenie i zapał. W pracy nie odnalazłem żadnych krytycznych uwag pod ich adresem – byli po prostu wspaniali (sic!). Tym samym przeciwstawia im obraz dzikich „szarych mas” rosyjskich, które potrafiły jedynie pędzić przed siebie pod rozkazami nieludzkich oficerów radzieckich. Odniosłem wrażenie, iż jest to konfrontacja między „genialnym” zachodem, a „głupim” wschodem.

Sam opis  walk przypomina niewątpliwie w wielu fragmentach dosłownie raport z pola walki. Cechują go krótkie zdania, które zawierają w sobie to, co najważniejsze, czyli bieżący obraz sytuacji. Niewątpliwie cenne będą wszelkie zapisy autora odnośnie ruchów wojsk niemieckich w czasie walki na froncie wschodnim – dobra okazja, by osoby zainteresowane mogły skonfrontować ze swoją wiedzą Orde de Batalieoddziałów walczących na przestrzeni tych kilku lat. Stosownie do zawartości tej części pracy Czytelnik znajdzie tu głównie opis samych walk, bez żadnych zbędnych informacji powiązanych z ideą walki z bolszewikami.

Wspomnienia autora, co jakiś czas urozmaicone są fragmentami wspomnień samych żołnierzy, którzy brali bezpośredni udział w walkach. Czytając je nie można odmówić tym ludziom osobistej odwagi, która nieraz w wielu przypadkach okazała się decydują dla losów danego starcia.

Publikacja ta zawiera także bardzo wiele mapek obrazujących to, co się działo w danym momencie na froncie. Wymagają one jednak chwili analizy, gdyż w większości nie posiadają one żadnej legendy, a także nie zostały przetłumaczone z niemieckiego na język polski, co stanowi pewne utrudnienie w ich odbiorze. Zawartość uzupełnia również szereg załączników, w których Czytelnik odnajdzie m.in dane dotyczące udziału ochotników w kampanii przeciw ZSRR.  Znajdziemy tu także skrótowy przebieg służby autora.

Chyląc się ku końcowi wypada poświęcić kilka słów samemu wydaniu. W zasadzie nie odbiega ono od wydanych wcześniej nakładem Finny książek. Charakterystyczna już dla wydawnictwa solidna, twarda oprawa wraz z porządnym szyciem sprawiają, że owa praca nie ma prawa się rozpaść. Wykorzystano również ten sam rodzaj papieru, tak jak w przypadku poprzednio wydanych publikacji – „gruby”, aczkolwiek przyjemny w dotyku.  Ponadto w samej książce znajduje się wprawdzie jedna, ale za to obszerna wkładka ze zdjęciami, których jakość pozwala na dobry odbiór wizualny.

Komu, więc polecić tę książkę? Długo zastanawiałem się na tym i  kwestię tę do rozstrzygnięcia pozostawiam samym Czytenikom. Wszystko zależy od tego czy będą chcieli sięgnąć po historię ludzi, którzy przyparci do muru zawarli pakt z samym diabłem, by w ich mniemaniu walczyć z jeszcze większym złem. Sami zadecydujcie czy warto poznać historię ludzi, którzy stanęli przed wyborem bez dobrych odpowiedzi...

Plus minus:
Plus:
+ solidne wydanie
+ duża wkładka ze zdjęciami
Minus:
- tematyka mogąca wzbudzać kontrowersje
- w wielu momentach stronnicza
- nieprzetłumaczone mapki

Tytuł: Ochotnicy Waffen – SS. Idea i poświęcenie
Autorzy: Felix Steiner
Wydawca: Wydawnictwo Finna
Data wydania: 2010
ISBN/EAN: 978-83-89929-16-7
Liczba stron: 283
Oprawa: twarda
Cena: ok. 31 zł do 39 zł
Ocena recenzenta: 7/10