Wystawa: „Pamięć Warszawy. Pamięć Polski. Pamięć Świata

Wystawę, którą przygotowano z okazji odbywającej się w Warszawie w dniach 18-21 maja IV Międzynarodowej Konferencji Programu UNESCO „Pamięć Świata”, objętej patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, będzie można zwiedzać do 12 czerwca. Ekspozycja została przygotowana w polskiej i angielskiej wersji językowej.

Na wystawie zostaną zaprezentowane polskie dokumenty znajdujące się na Światowej Liście Programu „Pamięć Świata” UNESCO oraz wybrane materiały pretendującego do tego wyróżnienia Archiwum Biura Odbudowy Stolicy, przechowywanego w zasobie Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.

Archiwum Biura Odbudowy Stolicy to zbiór liczący 14 tys. jednostek archiwalnych, na który składa się dokumentacja wytworzona w latach 1945–1953 przez Biuro Odbudowy Stolicy, Warszawską Dyrekcję Odbudowy, Wydział Architektury Zabytkowej BOS i Urząd Konserwatorski. Są to m.in.: fotografie, dokumenty inwentaryzacyjne i mapy obrazujące skalę zniszczeń Warszawy dokonanych podczas II wojny światowej, oraz plany i projekty odbudowy ukazujące działania, jakie podjęto, by po wojnie podnieść miasto z ruin. Zachowane dokumenty dają świadectwo historii pierwszych lat powojennych, kiedy dzięki energii i wysiłkowi całego społeczeństwa polskiego przywracano Warszawę do życia. Dokumenty Archiwum Biura Odbudowy Stolicy są niepowtarzalnym źródłem historycznym, dokumentującym zakres podjętych prac, dokonanej rekonstrukcji Warszawy, szczególnie jej historycznej dzielnicy - Starego Miasta. W 1980 r. Starówkę wpisano na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO jako unikatowe dzieło konserwatorskie i architektoniczne, zrealizowane w imię przeciwstawienia się intencji nazistów głoszącej, iż „Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy”.

Na ekspozycji będzie można zobaczyć fotografie, dokumenty inwentaryzacyjne, mapy, plany i projekty z Archiwum Biura Odbudowy Stolicy dotyczące wybranych części Warszawy: Starego Miasta (Rynek Starego Miasta, Katedra św. Jana, Zamek Królewski i plac Zamkowy) oraz Traktu Królewskiego (Krakowskie Przedmieście, Nowy Świat i plac Trzech Krzyży).

Wystawa przybliża także ideę programu UNESCO „Pamięć Świata”, którego celem jest m.in. zapewnienie ochrony narodowemu dziedzictwu dokumentacyjnemu, w szczególności zaś tych jego aspektów, które mają znaczenie dla zachowania wspólnej pamięci świata.

Obecnie na liście UNESCO „Pamięć Świata” znajduje się dziewięć obiektów polskiego dziedzictwa dokumentacyjnego, które także będzie można zobaczyć na wystawie. Są to:

• Rękopis dzieła Mikołaja Kopernika „De revolutionibus” ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie,
• Akt Konfederacji Generalnej Warszawskiej z 1573 r. ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych,
• Rękopisy Fryderyka Chopina przechowywane w Bibliotece Narodowej w Warszawie i Towarzystwie im. Fryderyka Chopina w Warszawie,
• „Archiwum Ringelbluma” ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie,
• Kodeks supraski ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie,
• Tablice 21 Postulatów Gdańskich z Sierpnia 1980 r. znajdujące się w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku,
• Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu,
• Archiwum Komisji Edukacji Narodowej znajdujące się w Bibliotece Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Fundacji Książąt Czartoryskich w Krakowie, Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie oraz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie,
• Archiwum Radziwiłłów i Księgozbiór Nieświeski ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych.

Organizatorami wystawy są: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Narodowe Centrum Kultury i Stołeczna Estrada.