„Odbudowa kawalerii liniowej Wielkiej Armii po klęsce 1812 roku” - M. Baranowski - recenzja

Wydawnictwo Napoleon V opublikowało niedawno, bardzo ciekawą pracę, pod tytułem Odbudowa kawalerii liniowej Wielkiej Armii po klęsce 1812 roku Marcina Baranowskiego. Autor znakomitej monografii bitwy pod Kaliszem z 1813 roku, ponownie oddał do rąk Czytelników książkę wyróżniającą się na rynku.

Czytając prace o wojskowości napoleońskiej, często spotykamy się z określeniem, iż słabość kawalerii Napoleona, zniszczonej w Rosji, uniemożliwiała mu wyzyskanie zwycięstw, odniesionych w następnych kampaniach. Historycy jednak najczęściej nie zagłębiają się w dramatyczne próby odbudowy tej formacji zimą przełomu 1812/1813 roku. Tym większa jest waga omawianej pracy.

Kompozycja pracy

Autor rozpoczyna narrację od momentu podjęcia przez Cesarza myśli o powrocie do Paryża. Jest to decyzja przełomowa w kwestii odbudowy kawalerii Wielkiej Armii. Opis pełnego trudności powrotu Napoleona, jest niezwykle zajmującym. Czytelnik poznaje dramatyczne okoliczności w jakich Bonaparte w ekspresowym tempie pokonał połowę Europy. Zapytać można, co wspólnego ma opis tej podróży z odbudową kawalerii? Wszak dopiero w stolicy, władca mógł w pełni kontrolować odbudowę wojska, a zwłaszcza jazdy.

Rozdział drugi przedstawia stan państwa Napoleona, tuż po klęsce roku 1812. Zostają tutaj w świetny sposób, przedstawione takie problemy jak: nastroje społeczne, potencjał ekonomiczny i demograficzny Cesarstwa oraz nowy pobór rekruta. Jako że Autor łączy ogromną wiedzę, ze świetnym piórem, każdy miłośnik epoki, poczuje się pełni usatysfakcjonowany.

Rozdział trzeci omawia fazę wstępną odbudowy kawalerii Wielkiej Armii. Czwarty, zaś i zarazem ostatni przedstawia Czytelnikom fazę kluczową tej odbudowy. Zostają tutaj omówione pierwsze działania zbrojne, w których przyszło brać udział odtworzony oddziałom jazdy.

Zalety pracy

Książkę czyta się naprawdę znakomicie. Częste cytowanie pamiętników z epoki dodaje, całej narracji polotu. Czytelnik czuje się chwilami wciągniętym w sam wir wydarzeń, przerzucając kolejne kartki w oczekiwaniu na następne ważne informacje, zupełnie jakby czytał dobrą powieść. Dzieła które łączą w sobie fachowość, masę informacji z ogromną łatwością, przekazania wiedzy Odbiorcy, lubię najbardziej. Dzięki, tej książce nawet laik w omawianym  temacie, nie tylko nie poczuje się znudzony i przytłoczony nadmiarem informacji, a zapragnie poszerzać swoją wiedzę. Książka łączy w sobie najlepsze zalety, pracstricte naukowych i popularnonaukowych, nie posiadając, zarazem ich wad.

Dużym plusem dzieła, jest ogromna liczba wszelkiego typu tabel, dzięki którym Odbiorca z łatwością odnajduj informacje których szuka. Tabele te opracowane na podstawie źródeł z francuskich archiwów, stoją na bardzo wysokim poziomie. Stopień szczegółowości jest godnym podziwu. Autor opierając się w sporej części swej pracy na źródłach, przekazuje Czytelnikom, dużo wiedzy, na temat mało znanego nad Wisłą zagadnienia. Czytając czuje się wręcz, że dla Historyka, omawiany temat jest pasją, a pisanie o nim sprawi mu ogromną przyjemność.

Kolejnym plusem jest to, że pozyskujemy nie tylko wiedzę o odbudowanie kawalerii francuskiej, ale także przyswajamy sobie masę ogólnych informacji na jej temat. Po lekturze wiemy, jacy żołnierze trafiali do pułków karabinierów, w jakim wieku kupowano konie do armii, a także jakie rejony Francji, dawały wojsku najlepsze wierzchowce. Tę pracę, powinien przeczytać, każdy miłośnik dziejów kawalerii.

Tabele i aneksy

Jak już nadmieniłem tabele, są mocną stroną książki. Bardzo ciekawymi są diagramy przedstawiające pochodzenie żołnierzy w odtwarzanych pułkach. Kierowano do nich ludzi tak z poboru klasy 1813 roku jak i 4 klas, z żandarmerii, kohort Gwardii, a także kadry z Wielkiej Armii. Przedstawiono także, stosunek jazdy lekkiej do jazdy ciężkiej w kampanii 1812 roku, a także zmiany jakie w nim zachodzą po doliczeniu jednostek sprzymierzonych.

Równie zadawalająco prezentuje się wykaz pochodzenia pułków kawalerii w nieszczęsnej kampanii. Cesarstwo wystawiło 49,51 %, Księstwo Warszawskie 15,53%, Saksonia zaś 6,80%. Jak widać najwięcej kawalerii sojuszniczej dostarczyły Napoleonowi, państwa rządzone przez księcia warszawskiego.

W Aneksach zaprezentowano liczne biogramy dowódców. Znajdują się wśród nich, biogramy takich postaci jak: Arrighi di Casanova Jan, Doumerc Jan Piotr czy Milhaud Edward. W sumie zaprezentowano 28 biogramów.

W tabelach i wykresach zamieszczonych w aneksie, znajdują się informacje poświęcone wydatkom Cesarstwa na prowadzenie wojen lądowych z lat 1810 – 1813. Wykazy dostaw koni, dla armii zamówione od 12 października do 25 grudnia 1812 roku. Stan oddziałów kawalerii Wielkiej Armii przybyłych do Elbląga, Kwidzyna i Malborka w ostatnich dniach grudnia 1812 oraz inne, które dostarczają miłośnikom historii, masy informacji, na temat, omawianego zagadnienia.

Poziom wydania

Poziom wydania pracy prezentuje się bardzo wysoko. Gruba oprawa, okładka prezentująca kawalerzystów przemierzających ośnieżone równiny, świetnie oddaje tematykę publikacji. Książkę opatrzono licznymi przypisami, co znacznie ułatwia lekturę. Bibliografia dzieła przedstawia się naprawdę imponująco. Znajdują się w niej tak źródła rękopiśmienne jak i drukowane. Ówczesną prasę reprezentuje choćby „Gazeta Poznańska”. Całości dopełniają liczne opracowania, tak polskie jak i zagraniczne, oraz odnośniki do stron internetowych z jakich korzystał Autor. Zaprezentowano także trzy bardzo dobre mapy, mieszone na końcu książki.

Książka dla?

Wszystkie omówione zalety pracy, sprawiają, iż książkę polecam miłośnikom wojskowości napoleońskiej oraz osobom interesującym się dziejami jazdy dziewiętnastowiecznej.

Ogrom wiedzy zawartej w tej niepozornej objętościowo książce, skłania do dalszych poszukiwań wiedzy na temat kawalerii napoleońskiej, daje Czytelnikowi, także odpowiedź na nie jedno pytanie odnośnie jej dziejów.

Plus minus:
Na plus:
+ poziom merytoryczny
+ liczne cytaty z pamiętników
+ świetne pióro Autora
+ liczne przypisy
+ poziom wydania
+ biogramy dowódców
+ szczegółowość
+ pasja badawcza
+ wykorzystanie licznych źródeł z epoki
Na minus:
- trochę zbyt mało informacji o jeździe Księstwa Warszawskiego

Tytuł: Odbudowa kawalerii liniowej Wielkiej Armii po klęsce 1812 roku
Autor: Marcin Baranowski 
Wydanie: 2011
Wydawca: Napoleon V
ISBN: 978–83– 61324–72–0
Stron: 286
Oprawa: twarda
Cena: ok 60 zł
Ocena recenzenta: 9.5/10