„Historia cudów. Od średniowiecza do dziś” - J. Bouflet - recenzja

Przystępując do lektury Historii cudów Joachima Boufleta spodziewałem się książki historycznej, czerpiącej z bogatej literatury tematu, jak choćby żywotów świętych. Praca ma jednak zupełnie inny charakter. Jest studium religioznawczym, rzec można teologicznym i sprawia, że czytelnik staje wobec konieczności wyboru - czy uwierzyć w cuda?

W tematykę cudów autor wprowadza nas zaczynając od przedstawienia ich definicji. Jest to o tyle ważne, że determinuje jego dalsze zainteresowanie i ramy pracy. Jednocześnie pozwala w ten sposób oswoić się sceptycznemu czytelnikowi XXI w. z wyjątkowością tematu, w trakcie lektury może bowiem on przeżyć szok. Cud jest wydarzeniem niezwykłym, wyrażającym szczególną interwencję Boga dającego ludzkości znak swej obecności. Człowiek, posłuszny swej naturze, stara się wyjaśnić zjawiska za pomocą nauki, jednak niektóre z nich pozostają tajemnicą. Niewierzący rozpatruje istotę rzeczy na płaszczyźnie logiki i rozumu. Wierzący, nie wykluczając tego, dąży do poznania prawdy, a racjonalne wytłumaczenie cudu w jego oczach nie umniejsza wartości zjawiska. Cud wbrew opinii niektórych nie powoduje bowiem zawieszenia praw natury, nie jest czarodziejską sztuczką.

W pracy przedstawiono zatem temat z punktu widzenia człowieka wierzącego, chrześcijanina. Autor przytaczając liczne przykłady cudów nie poszukuje innych wyjaśnień. Tę pracę wykonali już wcześniej naukowcy i duchowni, powołuje się na ich ustalenia i dokumentacje. Z drugiej strony omawia także szereg zjawisk, które cudami nie są, zarówno prób oszustw, jak i zjawisk nieuznanych przez Kościół, choć niewytłumaczalnych rozumowo. Podejście takie może być dla sceptyków trudne do przyjęcia. Jednak w trakcie czytania książki dowiadujemy się wiele o procedurach stosowanych przez kościół rzymskokatolicki celem rozpoznania prawdziwości danego zjawiska. Okazuje się, że między religijnością ludową, która chętnie przypisuje nadprzyrodzone interwencje, a oficjalnym stanowiskiem Kościoła jest długa droga.

Zaletą książki jest właśnie ukazanie cudów w szerszym kontekście. Bouflet wielokrotnie podkreśla ostrożność kościoła w głoszeniu cudów. Przedstawia ich znaczenie religijne i teologiczne. Te zwłaszcza są ważne z punktu widzenia prawdziwości danego zjawiska. Poznacie ich po ich owocach - mówi ewangelista i ta zasada jest tutaj podstawową. Nie możemy uważać wydarzenia za cud jeśli wydaje złe owoce.

Autor jak widać skupia się na religii chrześcijańskiej i kościele rzymskokatolickim. Wspomina co prawda o wierze w cuda w świecie antycznym, czy innych współczesnych religiach. Sam termin miraculum jest jednak typowo chrześcijański, oparty na opisanych w Ewangeliach cudach Jezusa. Im to poświęcona jest duża część pierwszego rozdziału. Bouflet wielokrotnie do nich powraca przy opisie cudownych zjawisk, będących właśnie odpowiednikami ewangelicznych cudów. Przedstawia również różnice w pojmowaniu cudów w kościele prawosławnym i łacińskim.

Kolejny rozdział przynosi nam przedstawienie przypadków niezwykłych, które jednak nie są uznawane za cud. Dowiadujemy się o stygmatach, lewitacji, bilokacji. Autor opisuje ciała zmarłych nieulegające rozkładowi czy cuda eucharystyczne, związane z przemianą ciała i krwi Chrystusa.

Bardzo ciekawe są rozdziały dotyczące interwencji świętych. Mówi się tu zarówno o uzdrowieniach, jak i tzw. cudach technicznych, spektakularnych, ale bardzo rzadkich zjawiskach, których pierwowzorem były zamiana wody w wino czy rozmnożenie pokarmów. O ile zespół lekarzy-specjalistów jest w stanie stwierdzić niezwykłe wyzdrowienie danej osoby, analiza naukowa i techniczna takiego wydarzenia wymaga pracy zespołu ludzi posiadających wiedzę z wielu dziedzin. Autor przedstawia także kwestie związane z beatyfikacją i kanonizacją oraz wymogami, jakie są stawiane wobec cudów dokonywanych za przyczyną kandydatów na ołtarze. Chyba jednak najciekawszymi fragmentami są te mówiące o wykorzystaniu niezwykłych zjawisk do własnej korzyści.

Ostatnie rozdziały pracy dotyczą cudów dokonywanych za wstawiennictwem Najświętszej Marii Panny. Wiele miejsca poświęcone jest uzdrowieniom, a także objawieniom maryjnym. Przedstawione są wzorcowe, dobrze udokumentowane przypadki, które Kościół uznał za cud.

Na koniec warto dodać, że książka wydana jest bardzo starannie. Twarda oprawa, porządne szycie sprawiają, że przetrwa pewnie długo.

Wiara w zjawiska paranormalne w dzisiejszych czasach dla niektórych jest czymś oczywistym, dla innych bzdurą wywołującą jedynie uśmiech i politowanie. Z podobnymi reakcjami można się spotkać, gdy mowa o cudach. A jednak faktem jest, że stale stykamy się z przypadkami, które są niewytłumaczalne z naukowego punktu widzenia. Wierzący nazywają je cudami, a Kościół w przypadku niektórych to potwierdza. Są zdumiewającymi znakami danymi przez Boga. O części z nich czytelnik dowie się z tej książki - czy uwierzy?

Plus minus:
Na plus:
+ interesująca i intrygująca tematyka;
+ wielość omawianych przykładów cudów;
+ oprawa i szycie;
Na minus:
- narracja z punktu widzenia człowieka wierzącego może zrazić sceptyków czy ateistów do dalszej lektury
- wysoka cena

Tytuł: Historia cudów Od średniowiecza do dziś
Autor: Joachim Bouflet
Wydawnictwo: Oficyna Naukowa 2011
ISBN: 9788377370186
Liczba stron: 236
Oprawa: twarda
Cena: 42,50 zł
Ocena: 8/10