Poselska krytyka rządów sanacji i rehabilitacja skazanych w procesie brzeskim

25 kwietnia 2012 r. do laski marszałkowskiej trafił poselski projekt ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec byłych posłów na Sejm RP skazanych wprocesie brzeskim za działalność narzecz demokratycznego Państwa Polskiego. Ustawa ma raz na zawsze oczyścić z zarzutów działaczy opozycji skazanych w politycznych procesach w okresie II RP.

Ława oskarżonych w procesie brzeskim

Celem  ustawy  jest  pełne  przywrócenie  czci  i  godności  posłom  na  Sejm  II Rzeczypospolitej, represjonowanym  za  działalność  na  rzecz  demokratycznej Polski  przez  obóz  sanacyjny.

Ustawa już w pierwszym artykule uznaje za nieważne orzeczenia wydane przez polski wymiar sprawiedliwości w sprawach związanych z wykonywaniem demokratycznie uzyskanego mandatu poselskiego.

„Art. 1

Uznaje się za nieważne orzeczenia wydane przez polskie organy wymiaru sprawiedliwości wobec byłych posłów na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w procesie  brzeskim  w  okresie  od  26  października 1931  do 13 stycznia 1932r., jeżeli czyn zarzucony lub przypisany był związany z działalnością na rzecz demokratycznego Państwa Polskiego, w szczególności z wykonywaniem demokratycznie uzyskanego mandatu poselskiego.”

Sądem właściwym do rozstrzygania o nieważności orzeczeń ma być Sąd Okręgowy Warszawa-Praga, jednocześnie takie stwierdzenie ma być równie z uniewinnieniem. Projekt nie przewiduje także odpowiedzialności odszkodowawczej na rzecz Skarbu Państwa, dzięki czemu nie będzie powodem do uszczuplenia budżetu.

Postępowanie sądowe według projektu będzie wszczynane na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich, Ministra Sprawiedliwości, prokuratora, krewnego represjonowanego posła w linii prostej, a także minimum 15 posłów na Sejm RP. Na postanowienie w przedmiocie nieważności orzeczenia będzie przysługiwać zażalenie podmiotom, które posiadają prawo do wniosku.

Stwierdzeniu nieważności nie będzie stało na przeszkodzie wykonanie kary, zastosowanie amnestii lub abolicji, zatarcie skazania, akt łaski, przedawnienie, zadośćuczynienie, śmierć osoby represjonowanej, której orzeczenie dotyczy.

Po zamachu majowym sanacja, a faktycznie Józef Piłsudski przejęli rządy w Polsce. Do dziś m.in. nie upamiętniono ofiar zamachu majowego, w tym żołnierzy walczących po stronie rządu, w obronie konstytucji. Z Piłsudskim historycy obeszli się bardzo łaskawie zapominając często o ofiarach zamachu, późniejszym fałszerstwom wyborczym, strzelaniu do strajkującego tłumu, czy politycznym procesom.

Wyrazem tych represji był tzw. proces brzeski przywódców Centrolewu, przeprowadzony w dniach 26 października 1931 r. do 13 stycznia 1932 r., w którym skazano 10 posłów na Sejm RP na kary od 1,5 do 3lat więzienia, po ich uprzednim aresztowaniu w nocy z 9/10 września 1930 r. Byli to: Wincenty Witos, Kazimierz Bagiński, Norbert Barlicki, Adam Ciołkosz, Stanisław Dubois, Władysław Kiernik, Herman Lieberman, Mieczysław Mastek, Adam Pragier oraz Józef Putek.

„Projekt ustawy jest wykonaniem historycznego, moralnego i prawnegoobowiązku demokratycznej III Rzeczypospolitej wobec tych posłów.” - napisano w uzasadnieniu.

Projektowana ustawa nie jest precedensowa. Wcześniej w podobnym tonie uchwalono ustawę z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych zadziałalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz.149, z późn. zm.).