„Architektura. Elementy stylu architektonicznego” – M. Lewis (red.) – recenzja

Arkad specjalizuje się w wydawaniu albumów. Pozycje te są różnorakie pod względem tematycznym, jednakże najczęściej do naszych rąk trafiają te, które dotyczą kultury materialnej, jaką wykształcił człowiek dążący do coraz to śmielszych przedstawień wymyślonych przez siebie projektów. Tym razem jednak Wydawnictwo z logo przedstawiające „A” wpisane w koło, wydało album, którego temat oscyluje wokół architektury.

Architektura. Elementy stylu architektonicznego, bo o ten tytuł chodzi, swoją premierę w Polsce miał w 2010 r. Jego angielski odpowiednik, oryginał i pierwsze wydanie pod tym samym tytułem ukazał się dwa lata wcześniej. Publikacja jest pokłosiem dużego projektu badawczego, w którego skład wchodzili naukowcy anglosascy, zajmujący się dziejami architektury, od czasu najdawniejszych po spółczesność. Kierownictwo nad rzeczonym projektem, a także redakcję nad recenzowanym albumem, objął Miles Lewis, australijski profesor historii architektury, związany zawodowo i badawczo z Uniwersytetem Melbourne.

Budowa albumu jest następująca. Otwiera go strona poświecona na biogramy Autorów, którzy mieli wkład w powstanie publikacji, następnie (po spisie treści) zaznajomić się możemy z przedmową pióra Redaktora tomu. Po tym następuje dosyć obszerne słowo wstępne, w który dowiemy się w jakim kształcie Autorzy będę chcieli sprzedać czytelnikom to, co mają do powiedzenia na temat dziejów architektury. Część ta zaopatrzona została dodatkowo o tablicę chronologiczną, w której ukazane zostały cezury dziejowe w jakich operować będą Autorzy. To bardzo ciekawe rozwiązanie, tym bardziej, że dzięki niemu szybko możemy się rozeznać na jakim etapie dziejowym jesteśmy podejmując się lektury albumu.

W dalszej części treść nawiązuje do tytułu, a więc mowa jest o architekturze oraz stylach architektonicznych i elementach w nich występujących. Pierwszy rozdział traktuje o materiale i technice wykorzystywanym w architekturze od czasów najwcześniejszych cywilizacji po współczesność. W części tej wyróżniono wrocławską Halę Stulecia z 1913 r., jako wzorzec architektury, w której wykorzystano beton. Rozdział drugi traktujący o budowlach i konstrukcjach „wyrastających z ziemi”, powiada ściślej o jaskiniach, piwnicach, rzymskich katakumbach, londyńskim metrze, a także o tych budowlach, które niczym grzyby po deszczu pojawiają się na pustyni w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Trzeci rozdział poświęcony został stawianiu ścian. Po podstawowej dawce technicznych informacji, wędrujemy przez poszczególne kontynenty i państwa tam znajdujące się zaczynając od Peru, Chin poprzez Iran, a kończymy na USA.Wejścia to tytuł czwartego rozdziału recenzowanego albumu. Przeanalizowane zostały takie typy wejść jak drzwi, bramy, mosty zwodzone i barbakany, portale i portyki oraz fasady. Rozdział piąty zarezerwowany został na problematykę konstrukcji przenoszących obciążenia budynków, a więc stropy i belki, kolumny i kolumnady, belkowania oraz kratownice. Jak w każdy z rozdziałów, tak i w tym posłużono się paroma przykładami takich obiektów jak Stonehenge, Partenon czy też twórczość japońskiego architekta Kenzo Tange. Rozdziały szósty, siódmy i ósmy traktują o tych elementach architektonicznych, które wznoszą się w najwyższe partie konstrukcji. A zatem są to łuki, kopuły, przypory, sklepienia, pendentywy składające się na rozdział szósty, dachy płaskie i pochyłe, okapy, rynny, strzechy, materiały do pokrywy dachów, wieżyczki, dzwonnice, iglice oraz minarety wchodzące w skład rozdziału siódmego, a także rampy, schody, klatki schodowe oraz windy będące podrozdziałami w rozdziale ósmym. Rozdział zaś dziewiąty poświęcony został architekturze wnętrza. Podstawową problematyką interesującą Autorów jest jasność i wygoda wnętrz, a więc typy okien, oświetlenia, szkła i wentylacja wraz z ochładzaniem. W dziesiąty rozdziale skupiono się na omówieniu podstaw związanych ze sztuką ornamentacji. W jego skład weszły takie elementy jak rzeźna, barwne kamienie, ilustracje, płytki ceramiczne, pilastry, posągi, freski i fryzy. Ostatni jedenasty rozdział traktuje o końcowym etapie upiększania konstrukcji pod względem architektonicznym. Stąd też część ta składa się z takich podrozdziałów jak Podłogi, Boazerie, Tynki, Szafy i szafki, a także traktujące o zastosowaniu metalu oraz drewna w architekturze.

Album zakończony został tzw. Dodatkiem. Na jego treść składa się bardzo przydatna tablica z dziejami chronologicznymi architektury, następnie nie mniej pomocny słowniczek pojęć, indeksy, a także podziękowania oraz spis ilustracji oraz zdjęć. Całość liczy sobie 400 stron, zamknięta została w twardą i solidną okładkę, występuje też szycie, a papier jest kredowy.

Lektura pracy pod redakcją M. Lewisa nie rozczarowuje. Mamy tutaj przegląd najważniejszych informacji dotyczących dziejów architektury, począwszy od epoki neolitycznej i pierwszych konstrukcji budowlanych, po postmodernizm, który trwa aktualnie. Rozdziały nie są ułożone chronologicznie. Ułożone są tematycznie, ale ich treść nosi znamiona chronologii, ponieważ w ten sposób jest wygodnie wytłumaczyć temat poszczególnych elementów występujących w architekturze.

Konstrukcja każdego z rozdziałów rozpoczyna się podstawowymi informacjami technicznymi dotyczącymi elementów architektonicznych. Tutaj szczególnie widać interdyscyplinarne podejście Autorów do omawianej problematyki. Nie jest to tylko i wyłącznie historia i historia architektury, są tam elementy fizyki, podstaw budownictwa, a nawet geologia, jak np. w rozdziale trzecim. Jest też archeologia, historia sztuki, architektura wnętrz, a także ornamentyka, jako dział sztuki. W ten sposób, niejako z góry, ponieważ temat, jakiego podjął się sztab badaczy wymusił na Nich takie jak nie inne wytłumaczenie podjętego przez siebie problemu, spowodował uatrakcyjnienie ich wywodów a dzięki temu zaś, cały album. Dodatkowo występują dobre teksty (wyróżnić należy Ewę Romkowską), a w ślad za nimi świetnej jakości, większego i mniejszego formatu, fotografie oraz ryciny (każde podpisane), powodujące klarowny, a przez to pozytywny odbiór całej publikacji.

Jednego co zabrakło, to spisu bibliograficznego, choćby podstawowych prac jakie swoimi autorytetami mogliby zaproponować Autorzy, w tym Redaktor albumu. Wtedy album stałby się kompletny.

Praca skierowana jest przede wszystkim do tych, których architektura wybitnie interesuje, a dodatkowo lubiących mieć to zestawione przeglądowo przez całe dzieje tej dziedziny. Po album powinni sięgnąć ludzie młodzi, którzy wiążą swoją przyszłość edukacyjną z takimi przedmiotami jak historia sztuki, architektura, archeologia czy kulturoznawstwo. Jest to też doskonały upominek, który ze względu na wartość merytoryczną, poznawczą oraz wydanie, godnie prezentował się będzie na każdej z półek z książkami. Serdecznie polecam.

Plusy minusy:
Na plus:
+ wydanie
+ wartość merytoryczna i poznawcza
+ świetne fotografie
+ dobre teksty
+ tablice
+ słowniczek
Na minus:
- brak bibliografii

Tytuł: Architektura. Elementy stylu architektonicznego
Autorzy: Miles Lewis (red.)
Tłumaczenie: Ewa Romkowska
Wydawca: Wydawnictwo Arkady
Data wydania: 2010
ISBN: 978-83-213-4635-9
Liczba stron: 400
Okładka: twarda
Cena: ok. 99-109 zł
Ocena recenzenta: 9/10