„Sztuka w kulturze” - J. Jeszke (red.) - recenzja

W ubiegłym roku ukazał się tom pokonferencyjny zatytułowany Sztuka w kulturze będący zbiorem artykułów pod redakcją Jaromira Jeszke. Publikacja jest pokłosiem sesji naukowej, jaka odbyła się w dniach 14-15 października 2009 r. na Wydziale Artystyczno-Pedagogicznym w Kaliszu. Konferencja nosiła analogiczny tytuł jak recenzowana tutaj praca.

W książce znaleźć możemy 25 artykułów ukazujących się w pięciu blokach tematycznych. Pierwszy zatytułowanyFilozofia a sztuka w kulturze pod swoja egidą kryje sześć tekstów. Wyróżnić należy dwa, a mianowicie autorstwa Henryka Mamzera, który podjął się wyjaśnienia problematyki archaicznego doświadczenia „estetycznego” jako magiczna atrakcyjność, a także Arkadiusza Bednarczuka z artykułem o Oswaldzie Spenglerze i jego spostrzeżeniach o sztuce i jej funkcjonowaniu w myśli filozoficznej.

Kolejna odsłona tematyczna zatytułowana została Sztuka antyczna a ideologia i propaganda i mieści się w niej również sześć artykułów. Na wstępie trzeba od razu wyjaśnić, że część ta najbardziej przypadła do gustu piszącego te słowa. Znaleźć w niej można najbardziej interesujące artykuły, oscylujące, tak jak w temacie bloku, wokół zagadnień związanych z epoką starożytna. Bardzo interesująco przedstawiają się artykuły autorstwa Lechosława Olszewskiego, który na podstawie malowidła naściennego w jednym z grobowców w Pompejach, wyjaśnia problematykę igrzysk gladiatorskich i funkcjonowanie ich na gruncie społecznym. Pikanterii tekstu nadaje fakt, że Autor rozwleka się nad malowidłem przedstawiającą zwykła burdę między kibicami, a gladiatorami. Równie ciekawy tekst przygotował Michał Jarnecki, który podjął się przedstawienia propagandy faszystowskich Włoch, która to czerpała garściami z symboliki antycznego Rzymu, zarówno z okresu republiki jaki i cesarstwa. Nie mniej ciekawie przedstawia się tekst Jarosława Magrysia o problemie przedstawień ikonograficznych Boga w Biblii od czasów najdawniejszych po sobór w Chalcedonie. Natomiast Paweł Sawiński podjął się artykułu, w którym wyjaśnia wyniki badań nad łukiem honoryfikacyjnym Germanika lokalizowanego nad Renem.

Relacja sztuka-kultura w perspektywie antropologii kulturowej to tytuł kolejnego, trzeciego, bloku tematycznego na jaki została podzielona recenzowana praca. Znajdują się w nim cztery artykuły, a na szczególną uwagę zasługuje tekst autorstwa Karola Walczaka, który podjął się wyjaśnienia problematyki sztuki jedzenia. Dodatkowo zadaje pytanie, czy jedzenie może być sztuką?

Kolejna odsłona tematyczna pt. Fotografia i ideologia składa się z pięciu artykułów. Już na wstępie zapoznamy się z tekstem Stanisława Czekalskiego o ideologii fotografii prasowej. Zaraz potem ciekawy artykuł Magdaleny Wróblewskiej traktujący o ruinie w archiwum.

Ostatnia piąta część tematyczna zatytułowana została Architektura w kulturze. Składa się na nią cztery artykuły. Bardzo interesująco przedstawiał się tekst pióra Ewy Janiszewskiej, która podjęła się tematyki architektury synagog reformowanych jako wyraz przeobrażeń w judaizmie. Jej punktem oparcia stały się synagogi w Poznaniu i Ostrowie Wielkopolskim. Innym, nie mniej ciekawym artykułem, okazał się być autorstwa Joanny Bruś-Kosińskiej. Prelegentka podjęła się postawienia pytania o treści czym są architektury dla współczesnego człowieka?

Książkę poprzedza przedmowa autorstwa redaktora tomu Jaromira Jeszke. Jest to wprowadzeni do tematyki kaliskiej sesji oraz pokrótce omówienie poszczególnych tekstów, które w formie druku, ukazały się w recenzowanym tutaj tomie pokonferencyjnym.

Jak zwykle w tego typu publikacjach, tak i tutaj mamy do czynienia z tekstami traktującymi o jednym zagadnieniu (tu funkcjonowaniu sztuki w kulturze) z punktu widzenia kilku dziedzin. Naturalnie, taki stan rzeczy powinien być dla nas szczególnie satysfakcjonujący, ponieważ potencjalny czytelnik zawsze znajdzie coś dla siebie. Interdyscyplinarność to największy atut tomu Sztuka w kulturze. Dodatkowo działa na jego plus szczególnie interesująca tematyka, zarówno działów na jakie został podzielony, a także samych artykułów znajdujących się w nich.

Nie inaczej będzie z samymi tekstami, które uznać należy za dopracowane i cechujące się  wysoką jakością poznawczą oraz merytoryczną. Naturalnie, i w tym aspekcie każdy znajdzie coś dla siebie, a rodzaj publikacji, jako pokłosie pokonferencyjne, ułatwia tę sprawę.

Jak dotąd, sugerując się niniejszym tekstem, praca prezentuje się bardzo dobrze. Niestety, na jej niekorzyść działa wydanie, które prezentuje się dosyć skromnie. Przede wszystkim miękka oprawa, która po dłuższym użytkowaniu prędzej czy później ulegnie deformacji. Trzeba też zwrócić uwagę na fotografię na rzeczonej okładce. Zrozumiałym może być wena jej twórcy, ale wydaje się, że treść na niej nie oddaje tego, co kryje wnętrze książki. Wydawcy mogli postarać się o wiele bardziej efektowna okładkę, która z reguły, między innymi, powinna zachęcać do sięgnięcia po pracę. Ale po okładce nie ocenia się książki, więc w tej kwestii to tyle.

Niektóre teksty kryją dodatkowo ilustracje i zdjęcia. Przyznać należy, że fotografie powinny być lepiej dopracowane, ponieważ to co zastaniemy przywodzi na myśl wydruki komputerowe jakie spotkać można przy okazji prac zaliczeniowych na studiach. Dobrze jednak, że ilustracje są rzetelnie podpisane.

W słowach końcowych należy docenić recenzowany tom. Przede wszystkim dlatego, że wnosi do nauki bardzo interesująca dyskusję, która wzbudzać będzie kolejną, a ta zaś najpewniej kolejne publikacje, czy to w formie artykułów, a może nawet i książek. Bardzo dobrze, że kaliska konferencja z jesieni 2009 r. doczekała się publikacji. Dzięki temu zapoznać się możemy z jej wynikami i sami podejmować własnych wniosków. Polecam.

Plus minus:
Na Plus:
+ wartość merytoryczna
+ walory poznawcze
+ tematyka
+ interdyscyplinarność
Na minus:
- wydanie
- ilustracje

Tytuł: Sztuka w kulturze
Autor: Jaromir Jeszke (red.)
Wydawca: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu i Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu
Data wydania: 2011
ISBN: 978-83-62135-22-6
Liczba stron: 307
Oprawa: miękka
Cena: brak
Ocena recenzenta: 7,5/10