„Aby Kościół trwał. Abp Lefebvre w obronie Kościoła i papiestwa. Dokumenty z lat 1971–1990” – recenzja

Pozycja ta jest zbiorem dokumentów z lat 1971-1990 dotyczących sprawy Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X, założonego przez abpa Marcela Lefebvre’a. Należą do nich listy, przemówienia, oświadczenia, wywiady. Książka doskonale ilustruje determinację, z jaką arcybiskup założyciel walczy o swoje dzieło, mające na celu ochronę katolickiej Tradycji.

Książka została podzielona na osiem rozdziałów, z których każdy porusza sprawy istotne dla Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X. Nie pominięto też ekskomuniki, tak często przywoływanej w tym kontekście przez opinię publiczną i środowiska katolickie. Czytelnikowi najpierw przedstawiono okoliczności powstania Bractwa, które łączą się z postanowieniami Soboru Watykańskiego II.

Rozdział pierwszy (Powstanie Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X) zawiera informacje wprowadzające w sprawy stowarzyszenia: okoliczności powstania łączące się z kryzysem po Vaticanum Secundum, liczbę członków, kraje posługi Bractwa, plany inwestycyjne, a także apele abpa Lefebvre’a o pomoc duchową i materialną. Słowa doskonale obrazujące postawę arcybiskupa to: „Potius mori quam foedari1. W tłumaczeniu: „Lepiej umrzeć, aniżeli zdradzić„ – katolicką Tradycję oczywiście [dopowiedzenie moje – E. Ż.]. Dlatego decyzja ”komisji kardynałów” o zlikwidowaniu Bractwa (rozdział II) była bardzo ciężka zarówno dla samego założyciela, jak i jego członków – duchownych i świeckich. Odpowiedzią na to postanowienie były listy wysyłane do papieża, a także kontynuowanie prowadzenia katolickich szkół, instytucji oraz otwieranie kolejnych seminariów.

W trzecim rozdziale poświęconym suspensie a divis nałożonej na abpa Lefebvre’a poznajemy stanowisko papieża Pawła VI. Papież bowiem przez karę, jaką był zakaz wykonywania święceń i czynności służby Bożej, chciał uniemożliwić Bractwu czynienie „duchowych szkód […], a także zgorszenia”2. Jednak chęć „przywrócenia publicznych praw Kościoła, zwrócenie liturgii jej pełnego dogmatycznego znaczenia […]”3 były silniejsze od woli papieża, i nie zaprzestano działań, które miały na celu realizację nadrzędnych zadań Bractwa. Arcybiskup Lefebvre nie bał się publicznie sprzeciwiać zeświecczeniu Kościoła katolickiego, które przejawiało się m.in. w zaangażowaniu papieża w sprawy ONZ, ale przede wszystkim w przebiegu soboru i w jego postanowieniach. Zrezygnowanie z tiary papieskiej, dekret o mieszanych wyznaniowo małżeństwach, reforma liturgii, to tylko niektóre treści krytykowane przez obrońców Tradycji (rozdział IV).

Kolejne dwa rozdziały przytaczają dokumentację z czasów pontyfikatu papieża Jana Pawła II oraz jego współdziałanie z biskupem de Castro Mayerem. Należy do niej obszerna korespondencja między obiema stronami, przy czym więcej listów wysyłanych było przez arcybiskupa, który był niezwykle wytrwały w walce o swoje dzieło, mające w jego przekonaniu służyć Kościołowi. Znajdziemy tu także „nowinki„ obecne w nowej Mszy, ale uznawane za protestanckie, a więc: msza w językach narodowych, koncelebracja, czytanie Ewangelii przez kobiety, a także wiele innych elementów ”niszczących” tradycyjną Mszę św.

Dwie ostatnie części książki poświęcone są konsekracjom biskupim, ekskomunice oraz wydarzeniom późniejszym, uważanym za niezwykle ciężkie w jeszcze wówczas krótkiej  historii Bractwa. 30 czerwca 1988 roku bez zgody papieża Jana Pawła II doszło w Ecône do konsekracji czterech tradycjonalistycznych biskupów, która ściągnęła na nich samych – a także na abp Lefebvre’a oraz bp de Castro Mayera – ekskomunikę (została ona cofnięta przez papieża Benedykta XVI w 2009 r.). To wydarzenie stało się piętnem Bractwa, które do dziś wzbudza wiele emocji, i jest stale przywoływane w tym kontekście.

Książka będzie cennym zbiorem dla osób, które interesują się sprawami Kościoła katolickiego, a w szczególności tym, co wiąże się ze sprawami Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X. Specjalistyczna terminologia kościelna (suspensa, ekskomunika, ekumenizm, sillonizm itp.) może jednak przytłoczyć niezorientowanego w tym temacie czytelnika. Trudność –  zarówno w czytaniu, jak i w recenzowaniu – sprawia forma książki składającej się z listów i dokumentów.

Plus minus: 
Na plus:
+ twarda okładka
+ ładne wydanie
+ przypisy pod tekstem głównym
+ indeks osób
+ wyjaśnienie trudniejszych pojęć
Na minus:
- książka przeznaczona dla zorientowanych w temacie
Tytuł: Aby Kościół trwał. Abp Lefebvre w obronie Kościoła i papiestwa. Dokumenty z lat 1971–1990
Wydawnictwo: Te Deum
Rok wydania: 2011
ISBN: 978-83-89345-33-2
Stron: 304
Oprawa: twarda
Cena: 34 zł
Ocena recenzenta: 8/10

1. Aby Kościół trwał…, Warszawa 2011, s. 21. [↩]
2. Ibidem, s. 62. [↩]
3. Ibidem, s. 63. [↩]