Wystawa: „Europa Jagellonica 1386–1572. Sztuka i kultura w Europie Środkowej za panowania Jagiellonów”

10 listopada w Muzeum Narodowym w Warszawie i w Zamku Królewskim w Warszawie otwarta zostanie międzynarodowa wystawa poświęcona okresowi największej potęgi politycznej i kulturalnej Jagiellonów.

Sacra Conversazione: Maria z Dzieciątkiem oraz święte Felicyta i Perpetua,
ok. 1520–1525, Muzeum Narodowe w Warszawie

Jej zakres chronologiczny wyznaczają dwa wydarzenia historyczne – koronacja Władysława Jagiełły w 1386 roku oraz śmierć Zygmunta II Augusta, ostatniego męskiego potomka rodu Jagiellonów w 1572 roku.

„Celem wystawy „Europa Jagellonica” w Zamku Królewskim jest pokazanie dziejów dynastii oraz rozwoju politycznego, gospodarczego i kulturalnego ziem pozostających pod panowaniem kolejnych monarchów – Jagiellonów.” - opowiada dr Artur Badach, kurator wystawy na Zamku Królewskim w Warszawie.

Uwaga widzów skierowana zostanie na okres, w którym większa część Europy Środkowej rządzona była przez władców należących do tej dynastii oraz ich bliskich krewnych. Dzięki przemyślanym układom politycznym Jagiellonowie uzyskali koronę Czech wraz ze Śląskiem (1471) oraz Węgier (1490), a powstała w następstwie tych faktów wspólnota państw – Europa Jagellonica – objęła swym zasięgiem olbrzymie terytoria o powierzchni ponad 2 mln km², sięgające od Bałtyku po Morza Czarne i Adriatyckie. Prowadzona równocześnie przezorna polityka mariaży polskich królewien rozszerzyła rodzinne sojusze na państwa Rzeszy – Brandenburgię, Brunszwik, Bawarię, Saksonię. Ta swoista integracja Europy Środkowej, poza sferą polityki, zaznaczyła się również w gospodarce poszczególnych krajów, kulturze umysłowej, mentalności społeczeństw, sztukach pięknych.

„Zgodnie z podtytułem wystawy, starano się pokazać, że w kręgu mecenatu Jagiellonów wspaniale rozwijały się różne dziedziny sztuki – architektura, malarstwo ołtarzowe, rzeźba figuralna, malarstwo portretowe, iluminacje i rzemiosło artystyczne.” - opisuję wystawę Badach.

Prezentowane dzieła użyczono z wielu kolekcji muzealnych polskich i zagranicznych. Na wyróżnienie zasługują obiekty z terenów pozostających niegdyś pod panowaniem Jagiellonów – oprócz Polski i Litwy, także z Czech, Słowacji i Węgier. Poza nimi ekspozycję w Zamku wzbogaciły muzealia i archiwalia z Niemiec, Szwecji i Stanów Zjednoczonych. Oprócz takich, które użyczyły muzea państwowe (m.in. Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie oraz muzea narodowe w Bratysławie, Budapeszcie i Pradze) pokazywane są przedmioty ze skarbców kościelnych, w tym skarbca katedry wawelskiej, katedry w Gnieźnie i klasztoru na Jasnej Górze. Są też dzieła sprawione do Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu – mauzoleum ostatnich Jagiellonów na tronie polskim.

Osobny dział wystawy poświęcono rezydencjom Jagiellonów: w Krakowie (na Wawelu), Wilnie, Pradze (na Hradczanach) oraz w Budzie, prezentując ich widoki, detale architektoniczne, fragmenty wystroju wnętrz (w tym bogato zdobione kafle piecowe) i wyposażenia. W Zamku Królewskim eksponowane są wizerunki władców. Uwagę zwracają portrety dzieci króla Władysława II Jagiellończyka: Anny i Ludwika oraz ich małżonków, podobizny króla Zygmunta I Starego i jego córek: Anny i Izabeli, a także portrety miniaturowe żon Zygmunta Augusta: Barbary Radziwiłłówny i Katarzyny Habsburżanki.

Edycja polska wystawy (organizacja: Muzeum Narodowe w Warszawie i Zamek Królewski w Warszawie) jest elementem wspólnego projektu realizowanego w Czechach od maja do września 2012 roku (Galerie Středočeského kraje, Kutná Hora) oraz w Niemczech od marca do czerwca 2013 roku (Haus der Brandenburgisch-Preußischen Geschichte, Poczdam).

Ekspozycja w Zamku Królewskim w Warszawie ogniskuje się wokół historii dynastii oraz poszczególnych władców z domu Jagiellonów, osobistości z ich otoczenia, a także zagadnień ceremoniału dworskiego. Muzeum Narodowe w Warszawie przedstawi dorobek cywilizacyjny Europy Jagiellońskiej, akcentując zwłaszcza takie zjawiska, jak: bogactwo twórczości artystycznej, działalność uniwersytetów, wzorce religijności, społeczne przemiany sztuki. Wystawa jest elementem obchodów Jubileuszu 150-lecia MNW pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego.

Organizacja wystawy:

Kuratorzy:

Autor koncepcji:

Jiří Fajt, Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas an der Universität Leipzig

Małgorzata Kochanowska, Muzeum Narodowe w Warszawie
Artur Badach, Zamek Królewski w Warszawie

Koordynator:

Susanne Jaeger, Geisteswissenschaftliches Zentrum für Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas an der Universität Leipzig

Asystent kuratora:

Zofia Herman, Muzeum Narodowe w Warszawie

Partnerzy, współpraca:

Galerie Středočeského kraje, Kutná Hora
Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas an der Universität Leipzig
Haus der Brandenburgisch-Preußischen Geschichte, Poczdam
Muzeum Narodowe w Warszawie
Zamek Królewski w Warszawie

Źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie