Czy Qhapaq Ñan trafi na listę UNESCO?

Qhapaq Ñan, czyli wielka droga Państwa Inków, już niebawem może doczekać się wpisania na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Projekt o umieszczenie na Liście owej drogi złożyli przedstawiciele kilku państw Ameryki Południowej, przez których terytoria ona przebiega. 

System dróg Państwa Inków, aut. Manco Capac CC BY-SA 3.0

W przedkolumbijskiej Ameryce Południowej droga, położona wzdłuż zachodniego wybrzeża, łączyła zakątki Imperium Inków. Najbardziej znanym jej fragmentem jest ów prowadzący do góry Machu Picchu. Części drogi pochodzą nawet z okresu poprzedzającego Imperium Inków, jej początki bowiem datuje się już na rok 1000 p.n.e. Inkowie zaadoptowali ją i znacząco rozszerzyli. Jak łatwo wywnioskować, droga pełniła niezmiernie istotną funkcję dla Inków, łącząc wszystkie części ze stolicą w Cuzco. Prowadzi zatem do niezmiernie pięknych zabytkowych miejsc, takich jak ostatni pozostały most Inków - Qeswachaka. W przeszłości drogę przemierzali kupcy i wojownicy Ameryki Południowej. Służyła także później konkwistadorom jako najdogodniejsza trasa dla koni. Na dzisiejszej mapie politycznej droga biegnie przez Kolumbię Ekwador, Peru, Boliwię, Chile i Argentynę.

Przygotowanie projektu trwało blisko dwanaście lat, lecz nareszcie został on przedłożony Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury do zaopiniowania. Jeżeli wszystko przebiegnie pomyślnie, Qhapaq Ñan zostanie wpisana na Listę światowego dziedzictwa. Odrębne aplikacje zdarzały się już w ciągu ostatnich czterech lat, ale dopiero teraz wyszczególnione sześć państw złożyło wspólny wniosek, który ma szansę powodzenia.

Z pewnością można stwierdzić, że droga ta jest niepowtarzalnym zabytkiem nie tylko w Nowym Świecie, ale i na całym globie. Uzyskanie dla niej statusu światowego dziedzictwa zwróci uwagę nie tylko badaczy, ale i turystów, oraz, co chyba najważniejsze, agencje zajmujące się ochroną takich miejsc. Wróży to przypływ funduszy na restaurację i protekcję szlaku. Dziś fragmenty Qhapaq Ñan niszczeją - na przykład z powodu farm, które położone są blisko zabytkowej drogi. Inne fragmenty są już nawet pokryte asfaltem i służą dziś jako regularne trasy. Niemniej jednak istnieje nadzieja, że już wkrótce droga zostanie właściwie zabezpieczona. Państwa składające aplikację obiecały, że dołożą wszelkich starań aby ją chronić.

Decyzja o tym, czy droga znajdzie się na Liście UNESCO, nie jest możliwa do przewidzenia. Zdarzały się bowiem przypadki, że komitet nie przyjął aplikacji - na przykład krajobraz kulturowy Battiru nie został uznany za posiadający „niekwestionowanie wyjątkową i uniwersalną wartość”. Zaangażowani w projekt Qhapaq Ñan wierzą, że już niebawem droga Inków znajdzie się na Liście obok piramid z Gizy, Delf greckich, chorwackiego Dubrownika i Wenecji.

Ostatni zachowany most Inków, aut. Rutahsa Adventures CC BY-SA 3.0

Źródło: Strona UNESCO; Lista oczekujących projektów UNESCO; Protection Sought for Vast and Ancient Incan Road