„230 lat. Jubileusz Szkoły Podstawowej nr 1 w Rzeszowie” – R. Małek (red.) - recenzja

Jubileusze to świetna okazja na zaprezentowanie swoich dokonań. Takie święta są tym zacniejsze, kiedy owe dokonania na nich prezentowane są godne uwagi i swym całokształtem przyprawiają o dumę. Tak właśnie było wiosną tego roku, bowiem najstarsza rzeszowska szkoła podstawowa obchodziła jubileusz 230-lecia istnienia. Z tego też tytułu, staraniem dyrektor szkoły p. mgr Teresy Kuneckiej i grona pedagogicznego placówki, wydana została publikacja, która jest zbiorem wspomnień absolwentów Jubilatki.

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza w Rzeszowie mieszcząca się w samym centrum miasta na ulicy Bernardyńskiej, jak już wykazane zostało wyżej, to najstarsza szkoła, w której uzyskać może było podstawowe wykształcenie. Data założenia placówki to 3 maja 1784 r. i przypada na czas obecności w mieście Austriaków. Istnieją jednak przypuszczenia, że rzeszowska Jedynka jest o wiele starsza i pamięta czasy średniowieczne, kiedy to grała rolę przyparafialnej szkoły. Ustalenia te nie posiadają niestety potwierdzenia w źródłach historycznych, gdyż albo nie zostały jeszcze odkryte lub też po prostu nie istnieją, a skoro tak, to i koncepcja może być nie trafiona. Faktem jest jednak, że SP I w Rzeszowie ma bardzo bogatą historię, w której wyłaniają się wydarzenia wpisujące się w dzieje miasta i szkolnictwa. Wielokrotne zmiany lokalizacji, nazwy oraz działalności dydaktycznej placówki, wpływały również na jej charakter.

Oprócz absolwentów, którzy są jej chlubą, rzeszowska Jedynka pochwalić się może znamienitymi nauczycielami. W jej gmachu uczył np. Franciszek Kotula, znawca regionu rzeszowskiego, etnograf, publicysta i twórca muzeum etnograficznego w Rzeszowie. Ze szkołą związany był Antoni Gromski, działacz harcerski w Rzeszowie, trener łucznictwa i filatelista. W starej rzeszowskiej placówce oświatowej uczyła również Katarzyna Wiśniowska, mistrzyni świata w łucznictwie z 1955 r., a także wielokrotna mistrzyni Polski w tej dyscyplinie sportowej. Ze znanych absolwentów szkoły wymienić należy Marka Czarnotę, dziennikarza radiowego i telewizyjnego, regionalistę i publicystę.

Recenzowana tutaj książka to zbiór wspomnień absolwentów szkoły, bo któż jak nie oni najlepiej o niej mogliby opowiedzieć? Wspomnienia osadzone zostały na drugą połowę XX w., począwszy od czasów wojennych i powojennych do lat 50. i 60. Prace nad zbiorem owych wspomnień zakrojone były na szeroką skalę, a świadczy ku temu ot choćby to, że gromadzenie ich trwało grubo ponad dwa lata. Ostatecznie udało się zebrać 19 wspomnień, które charakteryzują się tym, że napisane zostały w różnych stylach. Są teksty gawędziarskie, w dziennikarskim ujęciu, na zasadzie kalendarium oraz krótkich wpisów z tego co rozgrywało się w murach Jedynki. Absolwenci odnosili się do spraw praktycznie wszystkich, nie zapominając o kadrze nauczycielskiej, poszczególnych klasach, ze szczególnym uwzględnieniem własnych. Praktycznie we wszystkich tekstach da się wyczuć niepowtarzalną atmosferę, która zapewne uchwytna była w SP 1. Jak już wspomniane było wyżej, szkoła znajdowała się w samym centrum Rzeszowa, więc doskonale wpisywała się w klimat galicyjskiego miasta, żyjącego sprawami własnymi, ale też Cesarstwa Austro-Węgierskiego, przemianom i nurtom politycznym drugiej połowy XIX w. czy wreszcie konfliktem zbrojnym 1914-1918, XX-leciu międzywojennym, czasom wojennym i powojennym.

Nie da się ukryć, że Szkoła Podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza w Rzeszowie to jeden z symboli stolicy Podkarpacia. To placówka, która grała zasadniczą rolę nie tylko oświatowego, ale też kulturalnego, sportowego, towarzyskiego i w patriotycznym duchu, wychowawczego miejsca. Obecnie szkoła hołduje tym samym wytycznym, które wykreowane zostały w latach wcześniejszych. Rzeszowska Jedynka to też piękna tradycja, która ujście ma w recenzowanej tutaj pracy.

Książka ta doskonale nadaje się jako lektura dla miłośników dziejów regionu i miasta Rzeszowa. To jedna z tych publikacji, która powinna wejść w kanon lektur początkowych dla regionalistów, a szczególnie tych, którzy interesują się dziejami oświaty w Rzeszowie. To też praca dla tych wszystkich, którzy uczyli się lub choć w minimalnym stopniu mieli kontakt z SP 1 - Jubilatką z tego roku.

Plus minus:
Na plus:
+ tematyka
+ różny styl tekstów
+ archiwalne fotografie
+ wykazy dyrektorów i nauczycieli
Na minus:
- niektóre skany dokumentów są słabo widoczne
- choć publikacja ukazała się w nurcie popularyzatorskim, nie umniejsza to fakt, że dzieje szkoły można by było rozszerzyć

Tytuł: 230 lat. Jubileusz Szkoły Podstawowej nr 1 w Rzeszowie
Redaktor: Roman Małek
Wydawca: Wydawnictwo Polimedia
Rok wydania: 2014
ISBN: 978-83-927163-8-9
Liczba stron: 96
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Cena: brak
Ocena recenzenta: 7,5/10