Wojna rosyjsko-japońska 1904-1905 na zdjęciach [foto]

Jak wyglądała wojna, która podkopała pozycję caratu? Jak przebiegał konflikt, który osłabił Rosję, a Japonię wprowadził do kręgu światowych mocarstw? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w dzisiejszej części cyklu „Ostatnie dni carskiej Rosji”. Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć z wojny rosyjsko-japońskiej 1904-1905.

Artyleria podczas bitwy pod Sandepu, styczeń 1905 roku

Wojna na Dalekim Wschodzie, tocząca się w pierwszych latach XX wieku, była spowodowana konfliktem interesów Imperium Rosyjskiego i Cesarstwa Wielkiej Japonii w rejonie Korei i Mandżurii. Oba państwa prowadziły silną ekspansję na spornym terytorium.

Wiecej o wojnie rosyjsko-japońskiej znajdziesz tutaj

Rosja, roszcząca sobie prawa do ziem na zachodnim wybrzeżu Oceanu Spokojnego, dążyła do posiadania wschodnich, niezamarzających portów kontrolowanych przez silną flotę pacyficzną. W porozumieniu z Chinami budowała Kolej Wschodniochińską, dążąc do połączenia jej z Koleją Transsyberyjską, wprowadziła wojska na terytorium wydzierżawionego Półwyspu Liaotuńskiego z twierdzą w Port Artur, a następnie na Półwysep Koreański i do Mandżurii.

Stało to w sprzeczności z interesami Japończyków, którzy po izolacji w okresie siogunatu Tokugawa otworzyli się na Zachód, rozpoczęli centralizację władzy wokół rządu i cesarza Mutsuhito, wprowadzając jednocześnie reformy prawne, społeczne i gospodarcze. Japonia zaczęła się także silnie zbroić i rozwijać swą flotę, a w celu zwiększenia gospodarczej i militarnej potęgi kraju, dążyć do ekspansji terytorialnej i opanowania zagranicznych rynków. Cesarstwo Japonii weszło zatem na drogę otwartego konfliktu z wpływami innych, obecnych już i właśnie wchodzących w azjatycką politykę graczy.

Po wysondowaniu rosyjskich możliwości militarnych i logistycznych, Japończycy doszli do wniosku, że Rosja na początku XX wieku nie była gotowa do wojny na Dalekim Wschodzie zarówno ze względu na słabość, zacofanie technologiczne, jak i gorsze ich wyszkolenie jej wojsk obecnych w tym rejonie świata. Stronie rosyjskiej został zatem w 1903 roku zaproponowany kompromis, wedle którego Kraj Kwitnącej Wiśni uznawał Mandżurię za rosyjską strefę wpływów, sobie rezerwując Koreę. Wierząc w swą potęgę i licząc na dalsze podboje Rosjanie propozycję odrzucili. W związku z tym, 6 lutego 1904 roku doszło do zerwania stosunków dyplomatycznych pomiędzy tymi krajami, a trzy dni później, 9 lutego 1904 roku 28 minut po północy, japońska flota zaatakowała bez formalnego wypowiedzenia wojny, rosyjską bazę morską w Port Artur. Następnego dnia car Mikołaj II ogłosił wojnę z Japonią.

Politycy rosyjscy przeliczyli się uznając przeciwnika za słabego i łatwego do pokonania. Japonia posiadająca stosunkowo niewielką armię, była w stanie zmobilizować łącznie maksymalnie ok. 1.2 mln żołnierzy, zaś Rosja dysponowała taką armią (ok. 1.1 mln) już w okresie pokoju. Możliwości mobilizacyjne caratu były wręcz nieograniczone, tak, iż powołanie pod broń kolejnych 2.4-3.5 mln ludzi nie było większym problemem. Car nie wziął jednak pod uwagę swoich trudności logistycznych, zwiększonych jeszcze zawarciem sojuszu brytyjsko-japońskiego. Na Dalekim Wschodzie Rosjanie posiadali siły w liczbie jedynie ok. 100-150 tys., które dodatkowo rozrzucone były po olbrzymim terytorium. Wystarczy wspomnieć, że odległość między jedynymi dwoma bazami marynarki rosyjskiej na tym teatrze działań wynosiła ponad 2.2 tys. km.

Obszar działań zbrojnych obejmował bowiem przede wszystkim Morze Żółte oraz terytoria sporne, tj. Półwysep Koreański i Mandżurię. Mimo stopniowego przerzucania sił w ten rejon i przemieszczenia potężnej Floty Bałtyckiej, przewaga operacyjna była po stronie japońskiej. Warto dodać, iż wobec sprzeciwu Brytyjczyków Flota Bałtycka musiała okrążać Afrykę, a Flota Czarnomorska w ogóle nie wypłynęła ze swego akwenu wskutek zamknięcia Bosforu i Dardaneli.

Japończycy 2 stycznia 1905 roku zdobyli Port Artur, 10 marca zmusili Rosjan do ucieczki w bitwie pod Mukdenem, a 28 maja zatopili niemal całą Flotę Bałtycką w bitwa morskiej pod Cuszimą.

Prognozujący szybkie i łatwe zwycięstwo Rosjanie ponieśli sromotną klęskę, tracąc niemal całe dwie spośród swoich trzech flot i będąc zmuszonym do odwrotu z zajmowanego terytorium.

5 września 1905 roku amerykańska mediacja zakończyła konflikt zawarciem przez zwaśnione strony pokoju w Portsmouth, który podkopał pozycję Rosji w świecie unaoczniając jej słabość, a jednocześnie potwierdził mocarstwowy status zwycięskiej Japonii, która przejęła z rąk przeciwnika cały Półwysep Liaotuński wraz z twierdzą w Port Artur, protektorat nad Koreą, połowę wyspy Sachalin i część kolei mandżurskiej.

Klęska i obciążenie fiskalne społeczeństwa wywołały falę antycarskich wystąpień w Rosji i terenach okupowanych, tzw. rewolucji 1905-1907.

Zapraszamy do obejrzenia fotogalerii z czasów wojny rosyjsko-japońskiej 1904-1905.

Więcej o historii Japonii przeczytasz klikając na poniższą grafikę: