„Antysemityzm. Emancypacja. Syjonizm. Narodziny ideologii syjonistycznej” - J. Surzyn - recenzja |
W Polskiej historiografii istnieją wielkie braki jeśli chodzi o badanie dziejów ruchu syjonistycznego. Jest to potrzeba nagląca gdyż syjonizm jako nurt polityczny skrystalizował się na ziemiach polskich (pod zaborami w Niemczech, Rosji i Austro-Węgrzech). Praca Jacka Surzyna jest próbą wypełnienia luki w wiedzy na temat teoretyków syjonizmu.
Po przeczytaniu pracy Surzyna natychmiast zacząłem postrzegać ją w formie dwubiegunowej jeśli chodzi o wartość poznawczą. Zacznijmy od silnej strony tej monografii. Autor przeanalizował i wyłożył w przystępnej formie poglądy czterech teoretyków, więcej - wizjonerów syjonizmu. Czterech „ojców” syjonizmu to: Mojżesz Hess, Leon Pinsker, Teodor Herzl i Maks Nordau. Autor sprytnie podzielił książkę na rozdziały - oczywiście cztery, gdyż każdy skupiał się na jednym myślicielu syjonistycznym. Kolejnym krokiem „porządkującym” wywody historyka było wprowadzenie podziału na problemy, które rozważali bohaterowie książki. Wszystkie te elementy tworzą konkretny i przejrzysty porządek, który ułatwia czytelnikowi poruszanie się po książce.
Autor szczegółowo analizował poglądy proto-syjonistów, świadczą o tym doskonale wybrane cytaty i ich objaśnienia. Surzyn wyjątkowo profesjonalnie osadza swych bohaterów i ich idee na tle ówczesnych dziejów. Herzl czy Nordau stawiali swoje hipotezy odnośnie Erec Isarel wyłącznie w związku z bieżącą polityką mocarstw - Francji, Anglii, Niemiec czy Rosji. Autor pracy „Antysemityzm. Emancypacja. Syjonizm. Narodziny ideologii syjonistycznej” dokonał jednego, bardzo ważnego zabiegu w konstruowaniu swych rozważań - ukazał antysemityzm europejski jako motor dla rozwoju syjonizmu i niezależności Żydów. Mimo, że nie zostało to uczynione w wystarczającym stopniu, jest to już ważny znak w rozumieniu fenomenu jakim był syjonizm na przełomie XIX i XX wieku.
Teraz przejdźmy do słabszej strony książki Surzyna. Autor poświęcił sporo miejsca historii narodzin nowoczesnego antysemityzmu. Szkoda, że ten podrozdział okazał się pełen luk, nieścisłości i błędów. Nie wykorzystano również kilku prac nieodzownych dla nakreślenia dziejów antysemityzmu z okresu jego „unowocześnienia”. Dodam jeszcze, że autor odrobinę przesadził z ciągłym odwoływaniem się do pracy F. Battenberga, „Żydzi w Europie. Proces rozwoju mniejszości żydowskiej w nieżydowskim środowisku Europy 1650-1933”. Pomijając jednak ten nieudany podrozdział, praca Surzyna jest kompetentnym studium myśli teoretyków syjonizmu.
Plus/minus
Na plus:
+ wykorzystanie prac ideologów syjonistycznych i przystępne omówienie ich poglądów
+ pomysłowy porządek pracy
+ powstrzymywanie się od ocen poglądów „założycieli syjonizmu”
Na minus:
- podrozdział o „Narodzinach nowoczesnego antysemityzmu”
- uogólnienia występujące we wstępie
- często pojawiają się literówki
Tytuł: Antysemityzm. Emancypacja. Syjonizm. Narodziny ideologii syjonistycznej
Autor: Jacek Surzyn
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Stron: 324
Oprawa: twarda
ISBN: 978-83-226-2229-2
Wydanie: 2014
Cena: 80 zł
Ocena recenzenta: 7,5/10
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Opinie i ocena zawarte w recenzji wyrażają wyłącznie zdanie recenzenta, nie musi być ono zgodne ze stanowiskiem redakcji. Z naszą skalę ocen i sposobem oceny możesz zapoznać się tutaj. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanej recenzji, by to zrobić wystarczy podać swój nick i e-mail. O naszych recenzjach możesz także porozmawiać na naszym forum. Na profilu "historia.org.pl" na Facebooku na bieżąco informujemy o nowych recenzjach. Możesz także napisać własną recenzję i wysłać ją na adres naszej redakcji.
