Kobiety w świecie wikingów - Aud Głębokomyśląca i Sigrida Storrada |
Powszechnie uważa się, iż wczesnośredniowieczna Skandynawia zdominowana była przez wikingów. Jednak islandzkie sagi informują nas o wojowniczce zwanej Freydhis, która w jednej z potyczek zawstydziła cały oddział wikingów. Okazuje się, że tak wysoka pozycja społeczna wikińskiej kobiety nie była niczym wyjątkowym…
Sygryda Storråda odmawia Olafowi Tryggvasonowi
Mężczyźni, pomimo swej dominacji nie posiadali wyłączności na władzę w Skandynawii. Istnieje wiele legend, opowiadających o groźnych i władczych kobietach, które bardzo często budziły lęk śród współtowarzyszy. Jedną z takich kobiet była słynna Aud Głebokomyśląca, która (niedługo po śmierci męża) popłynęła do Islandii i wzięła w posiadanie całą dolinę fiordu Hvammu1. Ponadto znana jest także informacja, iż około 900 roku była ona najważniejszym osadnikiem islandzkim. Powszechnie uważana za „głęboko zamożną” objęła w posiadanie ogromne połacie ziemi, dzieląc je pomiędzy poszczególnych członków krewnych oraz służby2.
Kolejnym przykładem bardzo zamożnej skandynawskiej kobiety (wymienianej w działach przez Thietmara oraz Adama Bremeńskiego) była Świętosława, zwana także Sigridą Storrada lub Gunhildą3. Była to córka Mieszka I. Dodatkowo koło 980 lub 984 roku wyszła za Eryka Zwycięskiego, króla Szwecji. Wielu mediewistów uważa, iż było to małżeństwo polityczne, zawarte przeciw Danii. Miało ono umożliwić Mieszkowi umocnienie piastowskiej władzy na Pomorzu Zachodnim. Jedynym dzieckiem z tego związku był Olaf, późniejszy król Szwecji. Około 995 roku królowa owdowiała, doprowadzając jednak do zawarcia sojuszu szwedzko-duńskiego, wymierzonego przeciw Norwegii. Sojusz ten przypieczętowała swoim kolejnym małżeństwem ze Swenem Widłobrodym, królem Szwecji oraz Danii. Z drugiego związku Sigridy zrodziło się pięcioro dzieci, z czego dwójka została następnymi królami Szwecji. Warto w tym miejscu wspomnieć, iż Świętosława była także matką Kanuta Wielkiego - jednego z legendarnych władców wczesnośredniowiecznej Europy4.
Astryda Olofsdotter, księżniczka szwedzka, królowa Norwegii
Bardzo ważna jest także informacja, iż mężczyzna mógł zostać pełnoprawnym władcą (nawet pochodząc z królewskiego rodu) tylko i wyłącznie po kądzieli5. Dodatkowo istnieją przesłanki świadczące o tym, iż kobiety mogły także dziedziczyć ziemię po rodzicach, a także istniała możliwość otrzymania w spadku części ziemi przypadającej na męskiego potomka6. W źródłach archeologicznych jest to bardzo widoczne wśród pochówków, z czego najsłynniejszym jest grób łodziowy z Osebergu. Zwyczajowo kobiety były chowane z bardzo bogatym wyposażeniem, w czym dorównywały mężczyznom. Przedmioty były bardzo prestiżowe, lecz miały odmienny charakter, niż te znajdowane w grobach męskich. Często były to przybory do szycia, przedmioty kuchenne oraz elegancka biżuteria7.
Bardzo ważną rolę wikińskie kobiety odgrywały podczas lata. Kiedy mężczyźni wyprawiali się na wojny, to właśnie kobiety musiały zajmować się domostwem oraz uprawą roli. Wiele z tych kobiet w późniejszym czasie zostawało wdowami, które wchodziły w związki z bratem lub mężczyzną, który pochodził z najbliższej rodziny zmarłego męża. Bardzo często w Skandynawii dochodziło także do poligamicznych związków wdów, które były prawnie dozwolone8.
Skandynawska kobieta potrafiła się bardzo dobrze odnaleźć w świecie zdominowanym przez walecznych wikingów. Pełniła stosunkowo ważną rolę w społeczeństwie, a zapisy prawne oraz skandynawska tradycja pozwalała jej na realizację własnych planów i ambicji. Dodatkowo była opiekunką ogniska domowego, a także musiała zajmować się uprawą roli.
- A. Czylok, ”Rola i pozycja społeczna kobiety w Skandynawii w IX-XI wieku”, Warszawa 2007, s. 2. [↩]
- P. G Foote, D. Wilson, ”Wikingowie”, Warszawa 2003, s. 34. [↩]
- P. Pranke, ”Kobieta w świecie Wikingów” [w:] In Tempore, 2006, s. 7. [↩]
- E. Roesdahl, ”Historia Wikingów”, Gdańsk 2001, s. 58. [↩]
- Dziedziczenie prawa do władzy dzięki prostej linii pokrewieństwa- od strony matki. Inne określenie tego zjawiska to dziedziczenie macierzyste. [↩]
- P. Urbańczyk, ”Zdobywcy Północnego Atlantyku”, Wrocław 2004, s. 34. [↩]
- K. Puchalska, ”Umierać z bronią w ręku. Zaświaty dzielnych wojów Północy”- http://www.uj.edu.pl/documents/40768330/1352f6df-f142-4487-91df-49b761e86947#page=105 [dostęp online: 31/05/2015] [↩]
- A. Czylok, ”Rola i pozycja społeczna kobiety w Skandynawii w IX-XI wieku”, Warszawa 2007, s.6. [↩]
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
Dobry tekst, może z jednym wyjątkiem. Nazwanie Kanuta Wielkiego władcą „legendarnym” może sugerować, że jego panowanie pozostaje w sferze domysłów, podań czy też właśnie legend. Co oczywiście jest nieprawdą - Kanut był rzeczywistym władcą sporej części północnej Europy i w związku z tym jego rządy są dosyć dobrze udokumentowane w źródłach.
Dziekuje za tą uwage.
Następnym razem staranniej dobiorę słownictwo.
There is much wrong in the text.
1) Świętosława, (called Gunhilde here in Denmark, as was also Harald Bluetooths wife (depending of the source) was daughter of Mieszko I, yes. But she was not the same as Sigrid Storrada, here called Storråda, who, according to saga was a daughter of Skoglar Toste.
2) It is doubtful whether she was married to Eric the Victorious, some historians here think this was a construction by Adam of Bremen. Adam is not only completely alone on this information, but also brings it in a very suspect context, namely his entirely fictional story about all the hardships, Sven Forkbeard had to live through as punishment for rebellion against Harald and his alleged apostasy from the true faith .
3) Świętosława was the mother of Canute/Cnut the Great - his father was Sweyn Forkbeard (in the Polish text called Swen Widłobrody). Like several other of Mieszko I’s descendants he (Canute/Cnut) was baptized Lambert. =
• Mieszko I was married to Dabrowka, their children were (maybe more?): Swietoslawa, Boleslaw Chrobry, Mieszko, Swietopolk, and LAMBERT. One of Boleslaw Chrobry’s sons was Mieszko II LAMBERT, who married Richiza, and their daughter married Bela I - their children were: Geza I, Ladislas and LAMBERT. Sweyn Forkbeard married to Svietoslawa, their children were Harald, LAMBERT Canute the Great (995-1035), Santslawe, and Gyda.
Check the early members of the Piast family and Polish history.
Jak autorka odnosi się do poprawek z komentarza powyżej?
Żeby się odnieść trzeba mieć wiedzę a nie powielać jakieś bzdury z Internetu !
To zabawne ze autorka przez caly artykul probuje udowodnic ze kobiety bardzo liczyly sie w swiecie „Wikingow”, uzywajac neofemintycznej nowomowy i dosc watpliwych argumentow, by w ostatnim akapicie przyznac jednak ze byl to swiat zdominowany jednak przez mezczyzn. Slaby artykul, podyktowany przez modne obecnie proby zaklamywania historii tak by rozdmuchac bardzo skromna role kobiet w swiecie.
Tu nic zabawnego nie ma. Artykuł dobry. Po prostu w Skandynawii czasów Wikingów panował matriarchat i tyle. Było tam typowe że mężczyźni wyruszali na Wiking i albo ginęli albo z niego nie wracali bo urządzali się w obcych krajach na przykład z brankami po wymordowaniu mężczyzn. Kobiety pozostawały na miejscu i nie było wyjścia - rządziły. Poligamia w takich warunkach musiała istnieć. A że istniała dowodem jest prawo kanoniczne z ówczesnych czasów w którym małżeństwa poligamiczne w Europie określa się eufemistycznie „Małżeństwo na sposób duński”. Jak kończyłeś Collegium H. to się nie wydaj.