„Między pokojem a wojną / Szkice o dyplomacji polskiej lat 1918-1945” - M. Kornat, W. Materski - recenzja |
W 2015 r., w kooperacji Polskiego Instytutu Dyplomacji im. Ignacego Jana Paderewskiego i Wydawnictwa Sejmowego, ukazała się publikacja pt. Między pokojem a wojną / Szkice o dyplomacji polskiej lat 1918-1945. Pozycja, na którą składa się zbiór esejów, została przygotowana przez dwóch znamienitych autorów, profesorów Polskiej Akademii Nauk – Marka Kornata i Wojciecha Materskiego. Książka została wydana w wersji dwujęzycznej, co, jak słusznie zauważyła Pani Katarzyna Skórzyńska – Dyrektor Polskiego Instytutu Dyplomacji im. Ignacego Jana Paderewskiego, ma pomóc w „lepszym poznaniu historii Polski również za granicą” (s. 7).
Pierwszy esej pióra Marka Kornata zatytułowany został Idee i podstawy polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej. Drugi, tegoż autora, omawia dwa fundamentalne dla polskiej i europejskiej dyplomacji pakty, a mianowicie polsko-sowiecki układ o nieagresji z 25 lipca 1932 r. i polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy z 26 stycznia 1934 r. Trzeci szkic, autorstwa Wojciecha Materskiego, poświęcony został aktywności dyplomatycznej rządu RP na uchodźstwie w okresie II wojny światowej.
Praca, mimo że traktuje o sprawach znanych w polskiej historiografii, jest interesującym spojrzeniem na działania poszczególnych ministrów i kierowników spraw zagranicznych w latach pokoju (1921-1939) i wojny (1939-1945). Moje szczególne zainteresowanie wzbudził esej drugi, w którym Marek Kornat analizując dwa pierwszoplanowe dla polskiej polityki zagranicznej pakty z ZSRS i Niemcami stwierdza, że „obydwa porozumienia o nieagresji dały Polsce prawno-traktatową stabilizację stosunków z wielkimi sąsiadami, ale na krótko. Nie przyniosły też przekonania, że państwo polskie jest bezpieczne. Polsko-sowiecki pakt o nieagresji i polsko-niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy były ważnymi komponentami międzynarodowego bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej, a przede wszystkim poprawiły położenie międzynarodowe Polski, stanowiąc fundament polityki równowagi„ (s. 48). Dodając na kolejnej stronie ”Polski bilateralizm w realiach skrajnie niestabilnej Europy międzywojennej można poddawać krytyce. Krytyka taka mogłaby jednak ożywić naszą wyobraźnię historyczną tylko wówczas, gdyby można było wskazać alternatywne możliwości działania. Tymczasem rozwiązania takiego dotychczas nie wskazano” (s. 49).
W pracy nie zauważyłem poważniejszych błędów, niemniej jednak na kilka drobnych kwestii chciałbym zwrócić uwagę. Na stronie piętnastej mamy do czynienia z pleonazmem. Autor wymieniając Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego jako „ambasadora przy Kwirynale„, niepotrzebnie dodaje ”w Rzymie” (s. 15). Na tej samej stronie Marek Kornat wymienia kraje, z którymi Polsce udało się podnieść rangę przedstawicielstw z poselstw na ambasady - w układzie chronologicznym. Chciałbym zauważyć, że ambasadę w Ankarze ustanowiono w czerwcu 1930 r., czyli cztery lata wcześniej niż z ZSRS (kwiecień 1934) i Niemcami (październik 1934). Dalej ambasadę w Waszyngtonie utworzono w styczniu 1930 r., a nie w roku 19291. Pisałbym również doświadczenie klęski kampanii polskiej 1939 r. a nie „klęski wrześniowej” – esej pióra Wojciecha Materskiego, s. 57.
Na zakończenie chciałbym zauważyć, że pracę wzbogaca trzydzieści jeden bardzo dobrej jakości zdjęć, z których – w kolejności – zdjęcie piętnaste zostało wykorzystane na okładce. Wspomniane przedstawia polskiego ministra spraw zagranicznych Józefa Becka podczas jego wizyty nad Sprewą w lipcu 1935 r., w towarzystwie polskiego ambasadora w Niemczech Józefa Lipskiego i niemieckiego ministra spraw zagranicznych Konstantina von Neuratha.
Nie wątpię, że książka znajdzie swoich odbiorców nie tylko w Polsce, ale również poza jej granicami.
Plus/Minus
Na plus:
+ przystępnie napisana
+ ciekawe zagadnienia
+ dobrej jakości zdjęcia
+ dwujęzyczność
Na minus:
- niewielka objętość
Tytuł: Między pokojem a wojną / Szkice o dyplomacji polskiej lat 1918-1945
Autor: Marek Kornat, Wojciech Materski
Wydanie: 2015
Wydawca: Polski Instytut Dyplomacji im. Ignacego Jana Paderewskiego, Wydawnictwo Sejmowe
ISBN: 978-83-7666-386-9
Stron: 163
Oprawa: twarda
Cena: 50,00 zł
Ocena recenzenta: 9,5/10
- W. Michowicz, Aneksy, [w:] Historia dyplomacji polskiej, t. IV: 1918-1939, red. P. Łossowski, Warszawa 1995, s. 632-633, 637, 639-641, 644. [↩]
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Opinie i ocena zawarte w recenzji wyrażają wyłącznie zdanie recenzenta, nie musi być ono zgodne ze stanowiskiem redakcji. Z naszą skalę ocen i sposobem oceny możesz zapoznać się tutaj. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanej recenzji, by to zrobić wystarczy podać swój nick i e-mail. O naszych recenzjach możesz także porozmawiać na naszym forum. Na profilu "historia.org.pl" na Facebooku na bieżąco informujemy o nowych recenzjach. Możesz także napisać własną recenzję i wysłać ją na adres naszej redakcji.
