Podróż w przeszłość – kierunek Nieborów i Arkadia

Pomiędzy Warszawą, a Łodzią, kilka kilometrów od Łowicza położone są Nieborów i Arkadia. Te dwie miejscowości niczym magnez przyciągają w każdym roku dziesiątki tysięcy miłośników historii i turystów. Nieborów zachwyca jedną z najlepiej zachowanych siedzib magnackich - pałacem Radziwiłłów, a Arkadia niezwykłym i malowniczym parkiem stylizowanym na mityczną krainę szczęścia. Magiczny charakter tych dwóch miejsc to w dużej mierze zasługa rodziny Radziwiłłów. Z inicjatywy potomków dawnych właścicieli w nieborowskim pałacu można obecnie podziwiać kolekcję 140 pamiątek rodzinnych. Wystawa jest dostępna do końca października tego roku.

Fasada Pałacu w Nieborowie / fot. Dariusz Cierpiał/Wikipedia

Historia pałacu w Nieborowie zaczyna się pod koniec XVII wieku. Wówczas rezydujący w oddalonym o 10 kilometrów Łowiczu prymas Radziejowski decyduje się na budowę pałacu. Jego projekt tworzy Tylman z Gameren, znany architekt niederlandzkiego pochodzenia. Barkowy pałac na planie prostokąta wraz z ogrodem i parkiem należy kolejno do Lubomirskich, Łochockich i Ogińskich.

W 1774 r. Nieborów staje się własnością rodziny Radziwiłłów. Pierwszy właściciel, Michał Hieronim Radziwiłł wraz z żoną Heleną urządza wnętrze pałacu w stylu rokokowym i klasycystycznym oraz tworzy wokół niego ogród francuski. Wtedy również powstaje kompleks parkowy w stylu angielskim, pełen antycznych rzeźb o wdzięcznej nazwie Arkadia. Nieborów zaczynają odwiedzać głowy państw, wybitni myśliciele i działacze oświeceniowi i artyści. Bywał tam król Stanisław August Poniatowski, Julian Ursyn Niemcewicz i Jan Piotr Norblin.

W połowie XIX wieku, rodzina Radziwiłłów sprzedaje część okolicznych ziem. Kolekcja roślin z nieborowskiej oranżerii trafia do Nowej Pomarańczarni w warszawskich Łazienkach. Pałac w Nieborowie stopniowo zaczyna odzyskiwać dawną świetność pod koniec XIX wieku. W tym czasie na terenie kompleksu pałacowego powstaje Manufaktura Majoliki. Produkuje się tam, płytki, naczynia i kafle zdobione motywami roślinnymi i pejzażami w technice majoliki tj. malowane barwnym szkliwem.

Janusz Franciszek Radziwiłł

Cztery lata po odzyskaniu niepodległości, za sprawą Janusza Radziwiłła, pałac w Nieborowie zostaje nadbudowany o jedną kondygnację i zmodernizowany. Po drugiej wojnie światowej Nieborów obejmuje reforma rolna. Pałac i przyległe ziemie zostają znacjonalizowane. Władze komunistyczne okrutnie obchodzą się z rodziną Radziwiłłów znaną z zaangażowania w walkę o niepodległość Polski. W lutym 1945 NKWD deportuje Radziwiłłów do Związku Radzieckiego, a następnie osadza w obozie w Krasnogorsku. Pałac w Nieborowie staje się oddziałem Muzeum Narodowego, a później w 1962 r. zostaje wpisany do rejestru zabytków.

Obecnie w Nieborowie znajduje się muzeum wnętrz rezydencji pałacowej z XVII-XIX wieku. Miejscowość odwiedzają miłośnicy historii, ale też spokoju i ciszy. Rozległe ogrody i bliskość parku w Arkadii, do którego z Nieborowa prowadzi malownicza droga lipowa, to idealne miejsce na spacery i podziwianie piękna przyrody. Nieborów zaskakuje również muzeum majoliki. Wyroby w tej technice są do dzisiaj wykonywane przez lokalnych rzemieślników.

Maciej Radziwiłł, założyciel Fundacji Trzy Trąby jest inicjatorem powstania wystawy „Pamiątki przeszłości 1796-1945” w Muzeum w Nieborowie. 16 czerwca została otwarta wyjątkowa wystawa, która powstała z udostępnionych przez Radziwiłłów pamiątek. Kolekcję tworzy około 140 przedmiotów, które należą do tzw. berlińskiej linii tego rodu. Są one eksponowane we wszystkich dostępnych turystom salach pałacu. Są to nie tylko obrazy, rysunki, wyjątkowe wydawnictwa, ale też srebra, porcelany i wiele innych przedmiotów użytkowych. Wystawa  będzie eksponowana w pałacowych wnętrzach do 31 października br. Inicjator ekspozycji - Maciej Radziwiłł podczas otwarcia podkreślił wkład swoich przodków w walkę o niepodległość, co było dla niego zaczątkiem do tego, aby właśnie w roku 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę, wystawa taka była dostępna w Nieborowie.

Artykuł powstał we współpracy z Fundacją XX. Czartoryskich