„Święta po polsku. Tradycje i skandale” – S. Koper – recenzja

Jaka jest geneza choinki, jaki związek ze świętami mają biczownicy, dlaczego Niedziela Palmowa związała się w tragiczny sposób z historią polskiej fizyki oraz na co komu świński łeb na Wielkanoc? Na te oraz inne równie intrygujące pytania odpowiada w swej najnowszej książce Sławomir Koper.

Historyk, scenarzysta, publicysta. Autor ponad 60 książek oraz wielu artykułów. Współpracownik znanych tytułów prasowych i portali internetowych. Sławomir Koper, bo o nim tu mowa, w swej najnowszej książce wprowadza czytelnika w historię polskich świąt.

Święta po polsku. Tradycje i skandale to książka nietypowa. Na pierwszy rzut oka okładka, na której widnieją przystrojona choina, bombka oraz rewolwer, przywodzi na myśl związek ze świętami Bożego Narodzenia. We wstępie jednak Koper zaznacza, że całość poświęcona jest wszystkim znacznym świętom kościelnym roku liturgicznego. Taki charakter książki zdradzają również zdjęcia znajdujące się na skrzydełkach okładki niniejszej pozycji, które wyobrażają wyżej wspomniane uroczyste momenty roku. Autor nie poświęca dużo stron genezie poszczególnych świąt. Znaczną część pracy stanowią wydarzenia historyczne, które w ich czasie miały miejsce.

Recenzowana pozycja podzielona jest na trzy zasadnicze części, które poprzedza treściwa nota „Od autora„, wieńczą zaś ”Zakończenie” i bibliografia. Każdy z fragmentów opisuje kolejny okres roku liturgicznego. Część pierwsza w całości poświęcona jest świętom Bożego Narodzenia, kolejna Wielkiemu Postowi i Wielkanocy, ostatnia zaś skupia się m.in. na Bożym Ciele, uroczystości Matki Boskiej Zielnej czy Wszystkich Świętych. Osiemnaście interesujących tematycznych rozdziałów podzielonych zostało na liczne podrozdziały.

Zdecydowanym plusem publikacji są ryciny, reprodukcje obrazów oraz zdjęć. Są ułożone zgodnie z podjętym w danym rozdziale wątkiem i jest ich całkiem sporo, co zdecydowanie ubogaca tekst. Niestety w mojej opinii sporym minusem jest brak podpisów. O ile czytelnik nie powinien mieć problemu z poznaniem krakowskiej szopki, marszałka Piłsudskiego czy też starego Ikarusa, o tyle może być zgoła inaczej, gdy dojdzie do poszczególnych obrazów czy z pozoru wyrwanych z kontekstu zdjęć. 

Sam tekst jest niezwykle interesujący i wciągający, czytelnik zaś znajdzie w nim wiele ciekawostek. Poparty jest licznymi tekstami źródłowymi, przez co czyta się go lekko i przyjemnie. Odbiorca będzie miał okazję poznać sprawę morderstwa na drodze z Połańca do Zrębina, nauczy się barwnych kolęd o zabarwieniu militarno-patriotycznym, pozna dzieje rywalizacji śledzia i karpia, wreszcie dowie się, czym są krzyżoki albo pucheroki i dlaczego akurat związane są z Bibicami. Zdecydowanym plusem niniejszej publikacji jest przybliżenie odbiorcy wydarzeń historycznych, które miały miejsce podczas danego święta. Jest to zupełnie inne podejście do tych wyjątkowych dni kalendarza liturgicznego. Czytelnik przeczyta o chrzcie Mieszka I, powstańczych krwawych samosądach, dziejowych momentach w historii Wilna czy śmierci fizyka Wróblewskiego.

Niestety tekst nie jest wolny od wad. O braku podpisów pod ilustracjami już wspomniałem. Inną kwestią, która osobiście nie przypadła mi do gustu, jest umieszczanie przypisów na końcu każdej z trzech części zamiast bezpośrednio pod tekstem. Również nie wszystkie teksty źródłowe są opatrzone takim przypisem. Po lekturze recenzowanej pozycji odniosłem wrażenie, że autor lubuje się w (zbyt częstym jak dla mnie) używaniu wielokropka.

Święta po polsku polecam wszystkim zainteresowanym historią narodową, ale także dziejami świąt liturgicznych albo po prostu poszukujących interesującej i lekkiej literatury o charakterze historycznym. W wieńczącej książkę nocie od autora Sławomir Koper zasugerował powstanie kolejnej części, tym razem związanej ze świętami państwowymi. Nie pozostaje więc nic innego, jak zwyczajnie czekać na kolejny tom Świąt po polsku.

Plus minus:
Na plus:
+ interesująca tematyka
+ wybrane ciekawe wydarzenia historyczne
+ inne podejście do omawianej tematyki
+ liczne teksty źródłowe oraz ryciny…
Na minus:
- …które niestety nie są opatrzone opisem, a czasem przypisem
- przypisy na końcu każdej części zamiast pod opisywanym fragmentem

Tytuł: Święta po polsku. Tradycje i skandale
Autor: Sławomir Koper
Wydawca: Fronda
Rok wydania: 2019
ISBN: 978-83-66177-76-5
Liczba stron: 336
Okładka: miękka
Cena: 39,90 zł
Ocena recenzenta: 8/10

Czytaj także:

^{Korekta: Edyta Chrzanowska}