Historia frekwencji wyborczej w Polsce. Rekord wolnych wyborów niepobity od 100 lat |
Najwyższa frekwencja wyborcza w historii wyborów w Polsce wyniosła 98,87%. Było to jednak w okresie PRL, gdy wybory były regularnie fałszowane. Najwięcej wyborców podczas w pełni wolnych i demokratycznych wyborów głosowało w 1919 r., gdy frekwencja w zależności od etapu i zaboru wyniosła ponad 75%. To oznacza, że frekwencja z wyborów do Sejmu Ustawodawczego nie została w Polsce pobita od ponad 100 lat.
II RP
Dekret o wyborach do Sejmu Ustawodawczego opublikowany 29 listopada 1918 roku w Monitorze Polskim
Pierwsze wolne, powszechne i demokratyczne wybory w Polsce odbyły się w 1919 r. Wówczas były podzielone na etapy w zależności od danej ziemi (zaboru). Z danych dotyczących wyników styczniowych wyników z Królestwa Polskiego i Galicji odczytamy, że frekwencja wyniosła odpowiednio 77,22% i 84,09%. Jest to do dziś niepobity wynik.
Natomiast późniejsze wybory miały albo niższą frekwencję albo nie można ich nazwać w pełni demokratycznymi. W II RP podczas wyborów w 1928 r. frekwencja była bardzo wysoka i wyniosła 78,3%, ale wybory odbyły się już po zamachu majowym i władza sanacyjna uczyniła wiele by zniekształcić ich przebieg. Późniejsze wybory brzeskie z 1930 r. były już jednoznacznie niedemokratyczne.
Czytaj także → Wybory brzeskie 1930, czyli jak w Polsce sfałszowano wybory
PRL
Wybory do Sejmu Ustawodawczego. Propagandowe zdjęcie przedstawiające wyborców z trójką, numerem listy wyborczej komunistów
W okresie PRL wybory były regularnie fałszowane, a także istniał niemalże przymus głosowania. Kto nie chciał mieć kłopotów w pracy musiał iść na wybory. Dodatkowo na porządku dziennym było głosowanie jawne, tj. tak by komisja widziała skreślonego kandydata. Szacunkowo rzeczywista frekwencja w PRL wynosiła pomiędzy 80% a 90%1.
Czytaj także → Wybory parlamentarne w Polsce w 1947. Zamiast głosu ludu dyktat z Moskwy
III RP
Na kolejne w pełni wolne i demokratyczne wybory należało poczekać do 1990 r., gdy odbyły się pierwsze w Polsce powszechne wybory prezydenckie. Frekwencja w I turze wyniosła wówczas 60,6% i była znacząco wyższa od frekwencji w II turze, która wyniosła 53,4%. Natomiast wybory z 1989 r. były tylko częściowo wolne. W sejmie PZPR i jej partie satelickie miały zagwarantowane 65% mandatów. Wolne były jedynie wybory do senatu.
Wyniki w podziale na rodzaje wyborów i okres historyczny
Rozbijając wyniki na rodzaje wyborów (w pełni demokratycznych), to najwyższa frekwencja w wyborach parlamentarnych była w 1919 r., prezydenckich w 1995 r., a w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2019 r.
Natomiast dzieląc wybory na okresy historyczne, to najwyższa frekwencja w II RP była w pierwszych wyborach z 1919 r., gdy wyniosła w zależności od zaboru od 75% do prawie 90%. Druga najwyższa frekwencja była podczas wyborów zorganizowanych dwa lata po zamachu majowym, czyli w 1928 r. i wyniosła 78,3%.
W PRL prawdziwej frekwencji nie uda się odtworzyć, gdyż ta była fałszowana. Jednak według oficjalnych wyników podczas wyborów w 1980 r. zagłosowało 98,87% Polaków.
Natomiast w III RP najwięcej Polaków zagłosowało w II turze wyborów prezydenckich w 1995 r., głos oddało wówczas 68,23% wyborców.
Zestawienie frekwencji w wyborach zorganizowanych w Polsce
II RP
Wybory w 1928 r. Komisja wyborcza w Warszawie
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1919 roku - frekwencja - 77,22% (wyniki wyborów 26 stycznia 1919 w okręgach Królestwa Polskiego), 84,09% (wyniki wyborów 26 stycznia 1919 w okręgach Galicji)
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1922 roku - frekwencja 67,87%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1928 roku - frekwencja 78,3%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1930 roku - frekwencja 75%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1935 roku - frekwencja 46,6%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1938 roku - frekwencja 67,1%
PRL
Wybory w PRL, 1969 r.
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1947 roku - frekwencja - źródła nie pozwalają na odtworzenie prawdziwego wyniku wyborów
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1952 roku - frekwencja - 95,03%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1957 roku - frekwencja - 94,1%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1961 roku - frekwencja - 95,00%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1965 roku - frekwencja - 96,60%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1969 roku - frekwencja - 97,61%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1972 roku - frekwencja - 97,94%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1976 roku - frekwencja - 98,3%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1980 roku - frekwencja - 98,87%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1985 roku - frekwencja - 78,86% (listy okręgowe), 78,64% (lista krajowa)
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku - frekwencja - 62% (I tura) 25% (II tura)
III RP
Wybory parlamentarne
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1991 roku - frekwencja - 43,20%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1993 roku - 52,13% (sejm) - 52,10% (senat)
- Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 roku - 47,93% (sejm) - 47,92% (senat)
- Wybory parlamentarne w Polsce w 2001 roku - 46,29% (sejm) - 46,28% (senat)
- Wybory parlamentarne w Polsce w 2005 roku - 40,57% (sejm) - 40,56% (senat)
- Wybory parlamentarne w Polsce w 2007 roku - 53,88%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 2011 roku - 48,92%
- Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku - 50,92% (sejm) - 50,91% (senat)
- Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku - 61,74% (sejm) - 61,74% (senat)
Wybory prezydenckie
- Wybory prezydenckie w Polsce w 1990 roku - 60,6% (I tura) - 53,4% (II tura)
- Wybory prezydenckie w Polsce w 1995 roku - 64,70% (I tura) - 68,23% (II tura)
- Wybory prezydenckie w Polsce w 2000 roku - 61,12% (I tura)
- Wybory prezydenckie w Polsce w 2005 roku - 49,74% (I tura) - 50,99% (II tura)
- Wybory prezydenckie w Polsce w 2010 roku - 54,94% (I tura) - 55,31% (II tura)
- Wybory prezydenckie w Polsce w 2015 roku - 48,96% (I tura) - 55,34% (II tura)
- Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku - 64,51% (I tura) - 68,18% (II tura)
Wybory do Parlamentu Europejskiego
- Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2004 roku - 20,87%
- Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2009 roku - 24,53%
- Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2014 roku - 23,83%
- Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2019 roku - 45,68%
- M. Siedziako, Wybory do Sejmu PRL w latach 1952–1985, „Dzieje najnowjsze”, Rocznik XLVIII, 2016 [↩]
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
To ciekawe, że między 1922 a 1990 r. nie było wolnych wyborów, tak długo musieliśmy na ponowne czekać...