Raport z oblężonego Państwa. Obchody 31. rocznicy stanu wojennego

Stowarzyszenie Studenci dla RP organizuje w 13 grudnia 2012 r. ogólnopolskie obchody 31. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Różne wydarzenia zaplanowano Krakowie, Lublinie, Łodzi, Toruniu, Wrocławiu i Warszawie.

13 grudnia 1981 r. punktualnie o 6.00 rano w odbiornikach radiowych rozległ się hymn narodowy, po którym spiker zapowiedział przemówienie Wojciecha Jaruzelskiego. Kolejne zdania zawierały propagandowe tłumaczenie ogłoszenia stanu wojennego będącego rzekomo alternatywą dla społecznych rewolt oraz interwencji wojsk sowieckich.

Decyzja ta na długie miesiące zmieniła życie Polaków. Informacje o internowanych działaczach „Solidarności” budziły strach i poczucie zagrożenia. Na ulice miast skierowano dziesiątki tysięcy żołnierzy oraz milicjantów w czołgach i wozach bojowych, którzy nadzorowali przestrzegania godziny milicyjnej. Kontrolowano i ocenzurowano korespondencję, ograniczono łączność telefoniczną. Odpowiedzią społeczeństwa były strajki okupacyjne oraz demonstracje uliczne. W podziemiu powstawały struktury opozycyjne, kolportowano antyrządową prasę i ulotki.

Stowarzyszenie Studenci dla Rzeczypospolitej już po raz kolejny organizuje obchody rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Tym razem krakowska inicjatywa doczeka się odsłon we wszystkich oddziałach: Krakowie, Lublinie, Łodzi, Toruniu, Wrocławiu i Warszawie. Poszczególne oddziały pod wspólną nazwą – Raport z oblężonego Państwa – zorganizują uroczystości, które będą miały na celu przybliżenie społeczeństwu tej bliskiej i ważnej, a nieznanej historii. Łącząc m.in. historyczne debaty i pokazy filmowe z elementami tzw. public history projekt przewiduje wielowymiarowe przedstawienie wydarzeń z 13 grudnia 1981 roku. Organizatorom szczególnie zależy na dotarciu do młodzieży, która często nie ma okazji poznać szczegółów „niewygodnej historii Polski”. Inicjatywa aktywizuje tę grupę poprzez możliwość wzięcia udziału w ogólnopolskim konkursie tematycznym.

Program obchodów

W każdym z miast przewidziany jest kilkupunktowy program obchodów 13. grudnia. Poszczególne oddziały zapraszają do debaty z udziałem ekspertów – profesorów najważniejszych polskich uniwersytetów oraz lokalnych działaczy opozycyjnych, „świadków historii„. W czasie spotkań będzie można także obejrzeć filmy omawiające stan wojenny. W nawiązaniu kontaktu bezpośredniego z jak największym gronem zainteresowanych ma służyć rozdawanie przez cały dzień okolicznościowej gazetki: „Trybuny Ludu„ zawierającą propagandowe tłumaczenie decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego oraz ”Biuletynu Informacyjnego Solidarność” – przedstawiającego najważniejsze informacje na temat wydarzeń rozgrywających się po 13. grudnia.

Każdy z oddziałów stowarzyszenia skupi się na innym aspekcie historii lat 1981-83: w Krakowie zostanie podniesiona kwestia słuszności wprowadzenia stanu wojennego w kontekście jego skutków, w Łodzi podjęty zostanie temat nadużyć i zaniedbań prawnych, w Warszawie historia Solidarności Walczącej a w Lublinie i Toruniu zaproszeni goście przypomną realia codzienności tamtego okresu.

Kraków

Krakowscy historycy (prof. Zdzisław Zblewski, dr Henryk Głębocki, dr Jarosław Szarek, dr Ewa Zając) podniosą kwestię słuszności wprowadzenia stanu wojennego w kontekście jego skutków. Gośćmi drugiego panelu dyskusyjnego będą „świadkowie historii” – Leszek Jaranowski, Grzegorz Surdy, Adam Kalita, Ryszard Majdzik, Bogusław Dąbrowa-Kostka, Wojciech Marchewczyk.

Lublin

Szansę wysłuchania wspomnień tych, dla których tamten trudny okres stanowi część biografii dostaną również młodzi z Lublina. W Klubie Inteligencji Katolickiej spotka się z nimi prof. Janusz Wrona, który przybliży realia życia codziennego w „oblężonej” Polsce. Program lubelskich uroczystości przewiduje także rozmowy z internowanymi oraz osobami szczególnie ciężko doświadczonymi przez historię – Jerzym Bartmińskim, Trembaczowskim, Marianem Chachajem.

Warszawa i Toruń

Bohaterami dyskusji toczonych w Warszawie i Toruniu staną się przede wszystkim opozycjoniści czynnie zaangażowani w walkę z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa. 12. grudnia w auli Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie odbędzie się pokaz filmu poświęconego działalności warszawskiej Solidarności Walczącej pt. „Grupy oporu”. Wśród zaproszonych gości znajdą się zarówno członkowie organizacji: Mateusz Mroz, Maciej Dowgiałło, Marek Głowacki jak i twórca filmu – Maria Dłużewska.

18. grudnia Wydział Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu będzie zaś miejscem spotkania z prof. Wojciechem Polakiem, który podzieli się ze zgromadzonymi doświadczeniami wyniesionymi m.in. z prowadzonej przez niego w latach 80. współpracy ze strukturami podziemnymi „Solidarności” Regionu Toruńskiego.

Łódź

Oddział Łódzki stowarzyszenia również zaprosi mieszkańców miasta do rozmowy z byłym opozycjonistą, obecnie pracownikiem łódzkiego IPN-u – Józefem Śreniowskim. Tym razem organizatorzy zwrócą jednak szczególną uwagę na problem nadużyć i zaniedbań prawnych związanych z wprowadzeniem stanu wojennego.

Dokładny program obchodów znajdą Państwo w serwisie informacyjnym na stronie internetowej stowarzyszenia: studencidlarp.pl.