Obchody 600. rocznicy unii horodelskiej |
W dniach 27-28 września 2013 r. w Zamościu odbędą się uroczystości związane z 600. rocznicą podpisania unii polsko-litewskiej w Horodle, pod honorowym patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. W komitecie honorowym zasiadają m.in. przedstawiciele sejmu polskiego i litewskiego, a także rządu polskiego oraz świata nauki Polski i Litwy.
Polska i Litwa okresu panowania Władysława Jagiełły / fot. Poznaniak, CC-BY-SA-3.0
„Podpisana 600 lat temu umowa międzynarodowa była efektem obrad pierwszego w historii walnego sejmu Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Była kamieniem milowym kształtowania się europejskiej demokracji. Unia połączonych w wyniku nie agresji, ale dobrowolnej umowy, obu sąsiadujących ze sobą krajów, przetrwała następne 378 lat, licząc do uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów” – powiedział Andrzej Krzyżanowski, Marszałek Stowarzyszenia Potomków Sejmu Wielkiego.
Unia polsko-litewska ustanowiona w Horodle 2 października 1413 roku, zapoczątkowała historię Rzeczypospolitej. W dziejach Polski akt ten kojarzony jest przede wszystkim z wielkim sukcesem politycznym Korony Polskiej i Kościoła Rzymskiego.
Głównymi założeniami unii horodelskiej było potwierdzenie wspólnej polityki. Unia wprowadziła instytucję odrębnego Wielkiego Księcia na Litwie wybieranego przez króla Królestwa Polskiego za radą i wiedzą bojarów litewskich oraz panów polskich. Wybór króla Rzeczpospolitej Korona miała uzgadniać w porozumieniu z Litwą. Postanowiono zwoływać wspólne sejmy i zjazdy polsko-litewskie, a na Litwie ustanowiono nowoczesną strukturę administracyjną z urzędami wojewodów i kasztelanów. Sojusz w Horodle nadał 47 rodom litewskim polskie herby szlacheckie, a katolickim bojarom litewskim przywileje szlacheckie, jakimi cieszyła się polska szlachta.
„Akt unii horodelskiej do dziś, szczególnie w kontekście współpracy Polski z sąsiadami oraz dyskusji o przyszłości Unii Europejskiej, może być wzorem, jak kształtować demokratyczną państwowość gotową do współpracy w różnych dziedzinach, przy jednoczesnym zachowaniu tożsamości i tradycji. To absolutnie bez precedensu w europejskiej historii! Uważamy, że jest to wartość, do której my narody Europy Środkowej możemy się dziś odwoływać” – mówił Krzyżanowski.
600. rocznica unii horodelskiej uhonorowana zostanie otwarciem wystawy „Od Horodła do Horodła. Unia horodelska: dzieje i pamięć (1413-2013)„ i międzynarodową konferencją ”Unia w Horodle na tle stosunków polsko - litewskich od Krewa do Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów” w Zamościu, podczas której prelegenci podejmą się próby dokonania oceny postanowień unii horodelskiej, wpływu wyborów politycznych na późniejsze losy Polaków i pozostałych narodów zamieszkujących tereny dawnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Prelekcje poprowadzą obok polskich, naukowcy z Litwy, Ukrainy i Białorusi, ale także z Rosji i Niemiec, a nawet Wielkiej Brytanii, m.in.: prof. Henryk Samsonowicz, dr Jonas Drungilas, prof. Andriej Blanuca, dr Aleh Dziarnowicz, dr Sergiej Polechov, Paul Srodecki, prof. Robert Frost. Wśród organizatorów konferencji znajduje się wielu autentycznych potomków jej uczestników i to zarówno owych 47 rodzin z Wielkiego Księstwa, jak tych liczniejszych rodzin ze strony Korony Polskiej, a także potomków samego króla Jagiełły.
W wymiarze symbolicznym i naukowym będzie to również spotkanie spadkobierców dawnych narodów Pierwszej Rzeczpospolitej.
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
Co na to Litwa? 😛
obecna Litwa to uzurpator schedy po Wielkim Księstwie Litewskim !!!! Obecna Liwa to potomkowie Żmudzinów !!!
Fajnie, ale jest poważniejsza konferencja w Krakowie już w tym tygodniu http://www.historia.uj.edu.pl/nauka-i-wspolpraca/konferencje?p_p_id=56_INSTANCE_fG42tA2dcPgQ&p_p_lifecycle=0&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-3&p_p_col_count=1&groupId=11050764&articleId=15661972
APEL DO WSZYSTKICH POLAKÓW
o godne uczczenie 600-na rocznicy Unii Horodelskiej
Są w dziejach każdego narodu wydarzenia, które trwale zapisują się w świadomości jego obywateli lub przynajmniej w pamięci jego elit.
Jak więc to jest, że wiedza o wydarzeniach, które z małego Królestwa Polskiego o powierzchni
ok. 270 000 km2 drogą pokojową ‚uczyniły mocarstwo europejskie, obejmujące obszar ok. miliona km2, nie istnieje w świadomości nas Polaków.
Z unii dynastycznej zawartej z Litwą w Krewie w 1385 roku powstałe nowe wspólne państwo zaczęło się powoli zamieniać w unię realną zawartą w 1569 roku w Lublinie.
Wśród wielu zawartych w tym okresie unii, Unia w Horodle w 1413 roku ma szczególne znaczenie.
Położone zostały podstawy połączenia się szlachty polskiej i litewskiej w jedno społeczeństwo obywatelskie przy zachowaniu swej narodowej odrębności. Łączyli się tam Polacy i Litwini na zasadzie „wolni z wolnymi„ i ”równi z równymi” czego symbolem było przyjęcie 47 rodów bojarów litewskich do polskich herbów. Przyjęte na Litwie polskie wzory ustrojowe przyczyniły się do modernizacji i europeizacji państwa i społeczeństwa. Stworzyło ono podstawy do późniejszego zbliżenia ideologicznego i społecznego bojarów z Litwy i szlachty z Polski.
Powstała Rzeczypospolita Obojga Narodów
O znaczeniu Unii Horodelskiej w dziejach Polski i Litwy znamienity historyk prawa Oswald Balzer pisał iż: bez Horodła nie mogło się ostać Krewo ani nie byłoby Lublina.
Te trzy miejscowości w których były zawarte kolejne unie Polski z Litwą, są tym w naszej historii, czym dla współczesnej nam Unii Europejskiej są Maastricht, Lizbona, Schengen.
Niestety z przykrością stwierdzam, że tej świadomości ‚tej wiedzy nie ma wśród Polaków.
Jest jeszcze gorzej.
Kiedy w 2004 roku wchodziliśmy do Unii Europejskiej na próżno było szukać w materiałach Komitetu Integracji Europejskiej choćby najmniejszej wzmianki o tym, że przed 600 laty Polacy i Litwini utworzyli w Europie Środkowej państwo kierujące się podobnymi zasadami . Także z okazji piątej rocznicy naszego wstąpienia do Unii nikt o tym nie wspomniał.
Tej szansy nie wykorzystano także podczas polskiej prezydencji w Unii Europejskiej.
Także Narodowe Centrum Kultury w programie działania na rok 2013 nie uwzględniło żadnego działania na rzecz uświetnienia obchodów 600-nej rocznicy Unii Horodelskiej, chociaż jest to jego statutowa powinność. Także milczenie w tej sprawie zachował Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Zachodzi zatem pytanie, czy jest to zbiorowa amnezja naszych elit tak politycznych jak i intelektualnych czy celowe działanie mające nas „odrąbać od naszej historii ” ?
Odpowiedź jest jedna.
Jest to kontynuacja komunistycznej polityki historycznej, która przedstawiała unię z Litwą jako naszą ekspansję na wschód , co spowodowało utratę Pomorza i Śląska.
Skandalem można nazwać fakt , iż w 2012 roku tak w Senacie jak i w Sejmie utrącono naszą inicjatywę uznania roku 2013 Rokiem Unii Horodelskiej.
Z tą inicjatywą nie wystąpiła przede wszystkim partia sprawująca władzą, ani żadna inna. Nie wyszła ona z żadnego ośrodka akademickiego. Nie była to także inicjatywa historyków zajmujących najważniejsze urzędy naszego państwa. Prezydenta, Premiera, Marszałka Senatu
.Była to inicjatywa Stowarzyszenia Rodu Rodziewiczów z małej nadmorskiej wioski , Międzywodzia.
Jeżeli w Senacie tę inicjatywę ukryto przed senatorami i nie dopuszczono pod obrady, to w Sejmie już w sposób jawny ją storpedowano. W przeddzień posiedzenia Komisji Kultury i Środków Przekazu mającej zarekomendować projekt uchwały pod obrady Sejmu ‚pięciu posłów ziemi lubelskiej pod błahym pretekstem wycofało swe podpisy pod wnioskiem, tym samym utracając projekt.
Budzi to tym większe zdumienie , że nikt ze środowiska lubelskiego, miasta dwóch uniwersytetów nie wystąpił z taką inicjatywą. Nie uczyniono nic, aby ta rocznica i jej obchody były świętem wszystkich Polaków .
Konferencje naukowe jakie odbędą się na KUL-u i Akademii Umiejętności w Niepołomicach , czy w Zamościu i to pod patronatem Prezydenta RP, nie mają i nie będą miały żadnego przełożenia na wzrost wiedzy wśród Polaków o dokonaniach przed wiekami naszych przodków w pokojowym jednoczeniu Europy.
A dzieje się to w państwie od ponad dwudziestu lat suwerennym, w dobie radia, telewizji, Internetu i wolnej prasy.
Stąd warto przypomnieć rocznicowe obchody Unii Horodelskiej w 1861 roku organizowane w Horodle pod lufami rosyjskich armat, w których wzięli udział delegaci ze wszystkich stron Rzeczypospolitej .Na zakończenie uroczystości horodelskich podpisano specjalny dokument przygotowany przez literata Brzozowskiego, ucznia szkoły sztyk pięknych Szachowskiego, ucznia gimnazjum realnego w Warszawie Sikorskiego i Gregorowicza. Stwierdzono w nim:
My niżej podpisani, deputowani z ziem i powiatów Polski w granicach przedrozbiorowych, zebrawszy się w Horodle dnia 10 października 1861 roku w 448 rocznicę Unii Litwy z Koroną, tym aktem objawiwszy i własnoręcznymi podpisami stwierdzamy, że Unia, która wszystkie ziemie polskie zjednoczyła, dziś się odnawia na zasadzie uznania praw wszystkim ludom, stanom i wyznaniom służących, i ze ona czyni jeszcze ściślejszy związek mający na celu wyzwolenie ojczyzny i ustalenie jej zupełnej niepodległości. Prawa nasze polecamy sumieniom narodów i oddajemy pod sąd rządów k0nstytucyjnych.
Rezolucja podpisana przez przedstawicieli wszystkich ziem dawnej Rzeczypospolitej i około 8000 osób, a przesłana do Paryża, Rzymu, Londynu, Genui nadała manifestacji horodelskiej międzynarodowy rozgłos.
Rocznicowe uroczystości odbyły się także w Wilnie, Grodnie , Mohylewie, Brześciu Litewskim, Żytomierzu, Kamieńcu Podolskim.
Na szczególne wyróżnienie zasługuje manifestacja Jedności Rzeczypospolitej Obojga Narodów jaka odbyła się w Kownie w dniu 12 sierpnia 1861 roku i w której uczestniczyło od 15 000- 20 000 ludzi.
APELUJĘ
o godne uczczenie 600 rocznicy Unii Horodelskiej i apel ten kieruję do duchowieństwa katolickiego, greko-katolickiego, prawosławnego, dziennikarzy radia, telewizji, prasy, organizacji pozarządowych i wszystkich Polaków mieszkających w kraju i za granicą.
APELUJĘ
przede wszystkim do mieszkańców ziemi małopolskiej, wielkopolskiej, kujawsko-pomorskiej i świętokrzyskiej, gdyż to przede wszystkim rycerze z tych ziem przed wiekami przyjmowali do swych herbów bojarów litewskich.
Chociaż te rocznicowe o obchody nie będą miały rangi na jaką zasługują, przybądźmy w dniu
29 września do Horodła aby dać świadectwo prawdzie. My tam będziemy.
Warto wiedzieć, że nasze biało-czerwonych barwy narodowe ustanowione w 1831 roku i pochodzące od wspólnego herbu Polski i Litwy po wsze czasy będą symbolizować dzieło naszych
przodków- tradycje Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Chociaż tego państwa dawno już nie ma, ta tradycja żyje przede wszystkim w takich rodach jak nasz Rodziewiczów pochodzących z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego, który jak wiele tysięcy innych rodów mających tam swe siedziby , za swą przynależność do narodu polskiego na przestrzeni wieków złożył dużą daninę krwi.
Jakże uboga byłaby polska kultura bez Mickiewicza, Słowackiego, Orzeszkowej, Syrokomli-Kondratowicza, Iłłakowiczówny, Rozdziewiczówny, Wiwulskiego , Miłosza czy twórcy opery narodowej Stanisława Moniuszki, bez filomatów i filaretów, „Pana Tadeusza” czy Trylogii Sienkiewicza.
Jesteśmy także dumni, że ziemia ta wydała Józefa Piłsudskiego , który doprowadził do odrodzenia Polski po 123 latach niewoli.
Pomimo tego, że Narodowy Bank Polski nie wyda okolicznościowej monety a Poczta Polska nie wyemituje z tej okazji znaczka ‚na pocieszenie dodam, że nasza ponowna inicjatywa uznania miesiąca października Miesiącem Unii Horodelskiej została zaakceptowana przez Senat.
Leszek Rodziewicz
Honorowy Prezes
Stowarzyszenia Rodu Rodziewiczów
Zaścianek Rodziewicze 20.08.2013
Łuskowo Wyspa Wolin
W jakim języku mówił Jagiełło? czy obecny język litewski był językiem Wielkiego Księstwa?
zdanie że „przetrwała następne 378 lat, licząc do uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów” sugeruje że Sejm Wielki Unię uchylił (wielu autorów tak twierdzi bez odrobiny dowodu) tymczasem Zaręczenie gwarantowało równą z Polską reprezentację Litwy w centralnych organach władzy, w Komisjach Wojskowej i Skarbowej, kasa skarbowa pozostawała w Wielkim Księstwie. Ale czy obchodzenie rocznicy Unii jest konieczne? Jak pisze Paweł Jasienica Polska ciągle dopłacała do Unii z Litwą, Jagiełło i Jagiellonowie oraz ich potomkowie „polscy” Wazowie zwykle działali na szkodę Polski, większość zrywaczy sejmowych (w tym pierwszy z nich agent Janusza Radziwiłł Siciński) pochodziła z Litwy i Rusi (tam bowiem były największe majątki magnackie) itd.
W jakim języku mówił Jagiełło? czy obecny język litewski był językiem Wielkiego Księstwa?
„W dziejach Polski akt ten kojarzony jest przede wszystkim z wielkim sukcesem politycznym Korony Polskiej i Kościoła Rzymskiego” dwie różne sprawy. Dla Litwy unia ta była korzystniejsza niż dla Polski.