Sukcesja i koronacja Kazimierza Wielkiego na króla Polski. Korona królów dla syna Łokietka |
Śmierć Władysława Łokietka oznaczała dla Korony okres bezkrólewia. Ten jednak nie trwał długo i zgodnie z wolą zmarłego monarchy, nowym władcą został jego syn Kazimierz, nazwany później Wielkim.
Koronacja Kazimierza
Kazimierz Wielki
Kazimierz na tron wstąpił mając zaledwie dwadzieścia trzy lata. Największym kapitałem jaki odziedziczył po ojcu byli jego doradcy. Wśród nich były tak wybitne postaci swojej epoki jak: Spycimir Leliwita, Jan z Melsztyna czy biskup Jan Bogoria ze Skotnik. Swoje rządy Kazimierz oparł na panach z małopolskiej szlachty, która z racji stołecznego charakteru Krakowa, stała się najważniejszą dzielnicą.
Katedra na Wawelu / fot. Wojtek Duch
Koronacja Kazimierza odbyła się niespiesznie, bo po 8 tygodniach od śmierci Łokietka, ale ani przez moment nie była zagrożona. Odchodzący król zadbał o to, by nie było cienia wątpliwości, kto powinien zostać jego następcą. Do roli króla przygotowywał go na długo przed swoją śmiercią. W 1331 r. mianował swojego syna namiestnikiem Wielkopolski, Sieradza i Kujaw. Kazimierz u boku ojca był uczestnikiem wielu zbrojnych wypraw.
Koronacja odbyła się w katedrze na Wawelu. Wedle relacji Janka z Czarnkowa, dokonał jej Jarosław, arcybiskup gnieźnieński przy udziale biskupów — Jana krakowskiego, Jana poznańskiego, Michała kujawskiego i Stefana lubuskiego w obecności wielu książąt, panów i szlachty polskiej. Jednakże informację Janka z Czarnkowa należy sprecyzować, koronacji Kazimierza dokonał arcybiskup gnieźnieński ale był nim Janisław - tak jak podał to Jan Długosz.
Krzesło ze skarbca częstochowskiego zwane krzesłem Kazimierza Wielkiego
Zjazd koronacyjny w Krakowie. Spokojna sukcesja Kazimierza
Jan Długosz co prawda w swoich Rocznikach podał, iż wybór króla poprzedzał zjazd elekcyjny wszystkich ziem w Krakowie. Co więcej, wedle kronikarza, do zajętych tą sprawą dostojników, mieli przybyć posłowie króla Węgier, Karola, by prosić zgromadzonych o wybór Kazimierza, jednocześnie oferując pomoc w postaci wojska, koni i broni.
Dalej Długosz napisał iż: „kiedy tam wszystkich poproszono o głosy i policzono je, zarówno możni, jak szlachta zgodnie z prośbami ojca, nie tyle głosami, ile jednomyślnym krzykiem wybierają na króla nie kogo innego, jak księcia Kazimierza jako przyrodzonego następcę”.
Insygnia królewskie Kazimierza Wielkiego
W rzeczywistości nie może być mowy o elekcji i powszechnym wyborze króla. Tym bardziej nie może być mowy o poddaniu tego wyboru pod głosowanie. Zjazd, o którym mowa, to zjazd koronacyjny. Na takie wydarzenia jak koronacja nowego władcy, zwyczajowo zjeżdżała szlachta z całego kraju, ale w tym wypadku nie po to by wybrać króla, ale uczestniczyć w jego koronacji. Ponadto biorąc pod uwagę ówczesny zwyczaj, czyli wskazanie na syna jako następcę przez koronowanego króla, było w zupełności wystarczające do przeprowadzenia sukcesji zgodnie z jego wolą. Okres sukcesji był spokojny, kronikarze nie zanotowali żadnych nadzwyczajnych zdarzeń, przejawów negowania tego wyboru lub spisków mających uderzyć w Kazimierza.
Sojusz z Węgrami. Poparcie szwagra Kazimierza
Karol Robert, król Węgier
Natomiast w kwestii wpływu węgierskiego na koronację królewicza wielce prawdopodobne jest, że Kazimierz radził się w tej sprawie swojego szwagra. Mógł na niego liczyć, wiązały ich nie tylko więzi rodzinne, ale także wspólne interesy. Ten doradził mu, by ten koronował się jak najszybciej, co ten uczynił 24 kwietnia 1333 r. Przy poparciu panów małopolskich, przychylności króla węgierskiego oraz woli zmarłego monarchy, która była zgodna z piastowską tradycją, nie może być mowy o tym, by ktokolwiek negował następstwo Kazimierza. Łokietek był także sojusznikiem papieskim, więc i z tej strony Kazimierz nie odczuł żadnych sprzeciwów wobec swojej koronacji.
Sojusz z Litwą. Aldona Anna królową Polski
Aldona Anna Giedyminówna
Wreszcie Kazimierz mógł być pewny także sojuszu z Litwą, wszak jego żona była córką wielkiego księcia Litwy Giedymina. Tym bardziej, że młody król życzył sobie, aby wraz z nim koronowana na królową Polski została Aldona Anna. Na to nie chciała przystać jego matka. Ostatecznie jednak uległa synowi, a Aldona Anna została koronowana wraz z mężem.
Rozejm z krzyżakami. Pierwszy sukces dyplomatyczny Kazimierza
Ponadto w to, iż Kazimierz w chwili śmierci ojca uchodził już za kolejnego króla świadczą wydarzenia związane z polską dyplomacją. Jeszcze przed 24 kwietnia w jego imieniu niezwłocznie pertraktowano przedłużenie kończącego się wkrótce rozejmu z krzyżakami. Misja powiodła się i stosowne prolongaty zostały wystawione najpierw przez wielkiego mistrza, a następnie jeszcze w dniu koronacji przez nowo wybranego króla - Kazimierza.
Bibliografia:
- Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 9, oprac. D. Turkowska i M. Kowalczyk, Warszawa 2009.
- Kronika Jana z Czarnkowa, Kraków 2016.
- Dąbrowski J., Kazimierz Wielki: twórca Korony Królestwa Polskiego, Wrocław 1964.
- Długopolski E., Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Wrocław 1951.
- Szczur S., Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2008
- Wyrozumski J., Kazimierz Wielki, Wrocław 2004.
Czytaj także:
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
A w Koronie Królów podają, że jakieś wątpliwości były 😉
Koronacja Kazimierza Wlk;czy dokonał jej abp Jarosław?/gnieżnieński/czy abp Janisław -ten sam który koronował Łokietka w 1320r?;aby udramatyzować dla potrzeb filmu sprawę następstwa tronu-jeden z dwóch bratanków Łokietka-w podróży do umierającego króla-mówi;„musimy niedopuścić by Kazimierz został królem’;bratankowie to; Przemysł/Przemko/ks.sieradzki i Władysław Garbaty-ks.łęczycki;utracili oni swoje ziemie/inowrocławską i dobrzynską/na rzecz Krzyżaków-potem włączono je do Korony-uzyskując w zamian „nowe” księstwa;w filmie trudno rozszyfrować kto z nich jest kim?pojawili się w 2 epizodach;nie byli oni konkurentami do tronu!podobnie wnuk Łokietka-syn starszej córki-Bolko Świdnicki-ostatni niezależny książe śląski;sojusznik Kazimierza-w dzisiejszym pojęciu dobry polityk i dyplomata....