F-35 Lightning II. Amerykański myśliwiec wielozadaniowy piątej generacji |
F-35 Lightning II to amerykański jednomiejscowy, jednosilnikowy, wielozadaniowy samolot bojowy piątej generacji przeznaczony do wykonywania misji przewagi w powietrzu i uderzeń bombowych.
Lockheed Martin F-35 Lightning II
F-35C w locie przenoszący ważące 2000 funtów zewnętrzne pociski naprowadzające GBU-31 Joint Direct Attack (JDAM) i AIM-9X Sidewinder / fot. US Navy, wikipedia.org
F-35 wywodzi się z samolotu Lockheed Martin X-35, który w 2001 r. pokonał Boeinga X-32 i wygrał program Joint Strike Fighter (JSF). Był to program rozwoju mający na celu wyłonienie maszyny, która zastąpiłaby szeroką gamę istniejących samolotów myśliwskich, uderzeniowych i szturmowych dla Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Włoch, Kanady, Australii, Holandii, Danii, Norwegii oraz Turcji. Po rywalizacji między Boeingiem X-32 i Lockheed Martin X-35 wybrano ostateczny projekt oparty na X-35.
Czytaj także → F-35 dla polskich Sił Powietrznych. Ile ich kupimy, za ile, kiedy je dostaniemy i w jakiej wersji?
Tym samym to F-35 Lightning II zastąpi różne samoloty bojowe, w tym amerykańskie F-16, A-10, F/A-18A-D, AV-8B, EA-6B oraz brytyjskie Harrier GR7, GR9 i Tornado GR4. Jego rozwój jest finansowany głównie przez Stany Zjednoczone, z dodatkowym finansowaniem od krajów partnerskich programu z NATO i bliskich sojuszników USA.
F-35B do służby w Korpusie Piechoty Morskiej USA wszedł w lipcu 2015 r., F-35A w Siłach Powietrznych USA w sierpniu 2016 r., aż wreszcie F-35C w Marynarce Wojennej USA w lutym 2019 r. Stany Zjednoczone planują finalnie zakupić 2456 F-35 do 2044 r., co będzie stanowić większość załogowego lotnictwa armii USA. Samolot ma być eksploatowany do 2070 r. Siły Zbrojne RP zamówiły 32 maszyny F-35, pierwsze z nich trafią do Polski w 2026 r.
Warianty F-35
F35A, F35B i F35C w locie / fot. U.S. Air Force photo by Staff Sgt. Katerina Slivinske, wikipedia.org
Istnieją trzy wersje F-35: konwencjonalny wariant startu i lądowania (F-35A), wariant krótkiego startu i pionowego lądowania, aby móc operować z mniejszych lotniskowców, takich jak włoski lotniskowiec Cavour (F-35B) oraz wariant do zastosowania na konwencjonalnych lotniskowcach wyposażonych w katapulty (F-35C).
Historia zastosowania myśliwców F-35
F-35 w walce po raz pierwszy został użyty w 2018 r. przez izraelskie siły powietrzne, które również za pomocą tego samolotu w 2021 r. jako pierwsze zestrzeliły samolot wroga w walce.
Uzbrojenie myśliwców F-35
F35-A zrzuca naprowadzaną laserowo bombę GBU-12 na poligonie testowo-szkoleniowym w Utah / fot. US Air Force, wikipedia.org
Uzbrojenie w komorach wewnętrznych
- Bomby kierowane: GBU-12 Paveway II, GBU-31 JDAM, GBU-32 JDAM, GBU-38 JDAM, GBU-39 SDB, AGM-154 JSOW
- Bomby kasetowe: CBU-103, CBU-105
- Pocisk rakietowy powietrze-ziemia: Brimstone
- Pocisk rakietowy powietrze-powietrze: AIM-9X Sidewinder, AIM-120 AMRAAM, AIM-132 ASRAAM
Uzbrojenie w węzłach podwieszenia
- Bomby kierowane: GBU-10 Paveway II, GBU-16 Paveway II, GBU-24/B Paveway III
- Bomby swobodnie opadające: Mark 82, Mark 83, Mark 84, B61
- Bomby kasetowe: CBU-99, CBU-100
- Pocisk rakietowy powietrze-ziemia: AGM-65 Maverick, AGM-88 HARM, Storm Shadow, AGM-158 JASSM
Specyfikacja techniczna myśliwców F-35
Lockheed Martin F-35 Lightning II / fot. MSgt John Nimmo Sr., CC-BY-SA 3.0
| Dane techniczne | F-35A | F-35B | F-35C |
| Rozpiętość | 10,7 m | 10,7 m | 13,1 m |
| Długość | 15,7 m | 15,6 m | 15,7 m |
| Wysokość | 4,39 m | 4,36 m | 4,48 m |
| Powierzchnia nośna | 42,74 m² | 42,74 m2 | 62,06 m2 |
| Napęd | Pratt & Whitney F135-100 | Pratt & Whitney F135-600 Rolls-Royce Lift System |
Pratt & Whitney F135-400 |
| Ciąg | 128,1 lub 191,3 kN (z dopalaczem) | 128,1 lub 191,3 kN (z dopalaczem) 80 kN (wentylator w zawisie) |
128,1 lub 191,3 kN (z dopalaczem) |
| Masa własna | 13,154 kg | 14,729 kg | 15,686 kg |
| Masa startowa | 31 800 kg | 27 200 kg | 31 800 kg |
| Ładunek uzbrojenia | 8,160 kg | 6,123 kg | 8,958 kg |
| Prędkość maksymalna | 1,6 Ma (1960 km/h) | 1,6 Ma (1960 km/h) | 1,6 Ma (1960 km/h) |
| Pułap | 15 240 m | 15 240 m | 15 240 m |
| Zasięg | 2,200 km | 1,700 km | 2,200 km |
Użytkownicy myśliwców F-35
F-35A w trakcie lotu / fot. Noah Wulf, CC-BY-SA 4.0
| Aktualni użytkownicy | |
| Państwo | Liczba zamówionych F-35 |
| Stany Zjednoczone | 2456 |
| Australia | 100 |
| Holandia | 85 |
| Izrael | 75 |
| Japonia | 147 |
| Korea Południowa | 80 |
| Wielka Brytania | 48 |
| Włochy | 90 |
| Norwegia | 52 |
| Dania | 27 |
| Belgia | 34 |
| Przyszli użytkownicy | |
| Polska | 32 |
| Singapur | 12 |
| Finlandia | 64 |
| Potencjalni użytkownicy | |
| Państwo | Planowany zakup myśliwców |
| Czechy | 40 |
| Kanada | 88 |
| Hiszpania | 12 |
| ZEA | 50 |
| Grecja | 48 |
| Szwajcaria | 36 |
| Niemcy | 75 |
Więcej o wojsku i uzbrojeniu przeczytasz klikając na poniższą grafikę:
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
Laurka piękna. Tylko jest mały haczyk. Dział testowania w Pentagonie stwierdził(wykrył)871 wad i defektów. Największe problemy związane są z oprogramowaniem i aparaturą samolotu. Jednocześnie ponad dziesięć z tych usterek należy do potencjalnie poważnych problemów pierwszej kategorii. Są to krytyczne usterki mogące zagrozić bezpieczeństwu pilotów i osłabić skuteczność działań wojennych. Według ekspertów lotnictwa większość wad i usterek jest nie do naprawienia.