Kategoria: Artykuły
Werner Heisenberg – dylematy uczonego w czasach totalitaryzmu
Wiek XX był okresem niespotykanego wcześniej w historii ludzkości naukowego i technologicznego postępu, który zrodził zarówno szanse, jaki zagrożenia. Jednym z nich była możliwość budowy broni jądrowej, zdolnej zniszczyć cywilizację. Za sprawą totalitaryzmów poprzedniego stulecia uczeni stanęli wobec nowych dylematów moralnych. Jednym z gigantów nauki, którego prace miały decydujące znaczenie dla rewolucji w fizyce, był […]
Hitler i Mussolini – fatalna przyjaźń
Adolf Hitler i Benito Mussolini, bracia w faszystowskiej wierze i sojusznicy podczas II wojny światowej, przyczynili się do niewyobrażalnych cierpień i śmierci milionów istnień ludzkich. Począwszy od lat dwudziestych, Mussolini stanowił dla przyszłego Führera niekwestionowany wzór jako charyzmatyczny „dziekan dyktatorów”. Po zdobyciu władzy przez Hitlera w Niemczech Duce systematycznie popadał jednak w coraz większą zależność […]
Odkrycie wraku w Nilu potwierdza opis Herodota
Jak dotąd jedynie z opisu Herodota było wiadome, w jaki sposób sporządzano barki do żeglugi po Nilu. Badacze jednak nie mieli pewności, czy był on zmyślony, czy nie. Aż do niedawna.
Prawo pierwszej nocy – fakty i mity
Mało średniowiecznych instytucji cieszy się taką złowieszczą sławą, jak słynne ius primae noctis, tj. prawo feudała do spędzenia nocy poślubnej z żoną poddanego. Z jednej strony sprawa ta budzi ogromne niezdrowe zainteresowanie i często jest wykorzystywana w kinematografii (por. słynna scena z Braveheart Mela Gibsona), z drugiej badaczom taki zwyczaj wydaje się tak bardzo sprzeczny […]
Gadżety ratujące życie - od kociego oka do kamizelki odblaskowej
Koty to uwielbiane, ale także tajemnicze zwierzęta. Kto by jednak pomyślał, że staną się one inspiracją do stworzenia wynalazku, który od lat przyczynia się do naszego bezpieczeństwa na drodze?
Od przedstawiciela farmaceutycznego do pana życia i śmierci. Historia aptekarza z Auschwitz Victora Capesiusa
Historia Victora Capesiusa to historia zwykłego farmaceuty, który w Auschwitz stał się panem życia i śmierci oraz chciwym funkcjonariuszem SS. Po wojnie konsekwentnie zaprzeczał swojej roli, uważając się za zaledwie trybik wykonujący rozkazy. Został skazany ledwie symbolicznie, dożywając spokojnej starości.
Tygodnik Powszechny w przestrzeni społeczno-politycznej stalinowskiej Polski
Zakończenie II wojny światowej i „wyzwolenie” Polski spod okupacji hitlerowskiej spowodowało wyjście ocalałej inteligencji z podziemia oraz powrót z wewnętrznej emigracji. Szczególnie odczuwalne było to w uniwersyteckim Krakowie. Właśnie tam, w środowisku skupionym wokół ks. abp. Adama Stefana Sapiehy, narodziła się myśl wydawania katolicko-społecznego czasopisma.
Ludzie i dinozaury, czyli krótka historia kamieni z Ica
Miasteczko Ica w Peru, 13 maja 1966 r. Miejscowy lekarz, Javier Cabrera Darquea (1924–2001), otrzymuje w prezencie urodzinowym niezwykły kamień z wizerunkiem prehistorycznej ryby. Uległ takiej fascynacji obiektem, że postanowił zdobyć podobne egzemplarze. Kolekcja, którą po sobie pozostawił, liczy kilkanaście tysięcy sztuk, a zdania co do autentyczności zabytków są, delikatnie mówiąc, podzielone1. Zestawienia literatury z […]
Kulisy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce w 1981 r. w dokumentach sowieckich. Co naprawdę chciał wtedy osiągnąć Wojciech Jaruzelski?
Za dwa lata (w 2021 r.) minie 40 lat od wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. W świadomości znacznej części społeczeństwa wciąż pokutuje stereotyp, jakoby Wojciech Jaruzelski zdecydował się na ten bolesny dla ludności krok w celu zapobieżenia inwazji sowieckiej w Polsce. Ujawnione jednak po 1991 r. dokumenty sowieckie zadają jednoznaczny kłam tej tezie…
Szkic biograficzny oraz zarys myśli pedagogicznej Janusza Korczaka (1878/1879–1942)
Wielki prekursor i przedstawiciel ruchu na rzecz praw dziecka, nowatorski pedagog, lekarz, pisarz i filozof, Janusz Korczak, do dziś należy do najbardziej rozpoznawalnych myślicieli pedagogicznych na świecie. Poniższy tekst opowiada o życiu i twórczości zamordowanego w Treblince autora słynnego Króla Maciusia Pierwszego.
