Kalendarium historyczne. Zobacz najważniejsze rocznice historyczne

Październik

4 października

Zwycięstwo wojsk polskich nad mołdawskimi w bitwie pod Chocimiem. Polaków do boju poprowadził hetman Mikołaj Kamieniecki. Polska jazda niepostrzeżenie zaatakowała Mołdawian od tyłu, zmuszając ich do ucieczki.

6 października

Urodził się Wacław III król Czech, Węgier i niekoronowany władca Polski. Przez historyków obarczany jest upadkiem dynastii Przemyślidów, czy podzielacie to zdanie? Wszak ten młody i wykształcony polityk zastał swoje dziedzictwo już jako mocno chwiejące się..

7 października

Bitwa pod Lepanto. Wojska chrześcijańskiej Ligi Świętej pokonały Imperium Osmańskie.

9 października

W wieku 90 lat zmarł reżyser Andrzej Wajda. Pamiętać będziemy go m.in. za takie filmy jak: „Popiół i Diament”, „Człowiek z żelaza”, „Człowiek z marmuru”, „Ziemia obiecana”, „Kanał”, „Pan Tadeusz” i „Katyń”. W roku 2000 otrzymał Oskara za całokształt twórczości.

Polskie chorągwie pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego wkroczyły na moskiewski Kreml, a miejska mennica rozpoczęła bicie srebrnych kopiejek z wizerunkiem cara Władysława IV Wazy. Polskie sztandary, jako jedyne pochodzące z Europy, zatrzepotały nad rosyjską stolicą.

Polskie oddziały pod wodzą Stefana Chmielnickiego i przy pomocy Kozaków zaporoskich pokonały pod Białą Cerkwią przeważające siły Chanatu Krymskiego, które chciały dokonać łupieżczego ataku na ziemie ukraińskie.

10 października

Zwycięstwo wojsk polskich nad krzyżackimi w bitwie pod Koronowem. Cztery miesiące później podpisano pokój toruński kończący wojnę z zakonem krzyżackim.

14 października

Powstała Ukraińska Powstańcza Armia, która była zbrojną formacją założoną przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów. Członkowie UPA dopuścili się zbrodni ludobójstwa na polskim narodzie - rzezi wołyńskiej. Do dziś nie rozliczono sprawców tego mordu, a dodatkowo tego dnia na Ukrainie obchodzi się święto państwowe Dzień Obrońców Ukrainy.

We wsi Strawczyn (obecnie Województwo Świętokrzyskie) urodził się Stefan Żeromski, wybitny polski prozaik, publicysta i dramaturg. Autor dzieł takich jak „Popioły”, „Przedwiośnie” czy „Ludzie Bezdomni”. Publikował pod pseudonimami „Maurycy Zych”, „Józef Katerla” oraz „Stefan Iksmoreż”.

15 października

Agent KGB Bohdan Staszyński specjalnym pistoletem rozpylającym cyjanek zamordował w Monachium Stepana Banderę, ukraińskiego nacjonalistę, odpowiedzialnego za ludobójstwo dokonane na polskiej ludności cywilnej na Wołyniu i w Galicji Wschodniej.

19 października

Zakończyła się bitwa pod Lipskiem, zwana „bitwą Narodów”. Armia Napoleona została pokonana przez antyfrancuską koalicję. W trakcie bitwy poległ Józef Poniatowski, jedyny cudzoziemiec z tytułem Marszałka Francji.

Rozpoczęła się bitwa pod Cecorą stoczona pomiędzy Rzeczpospolitą a Imperium Osmańskim. Wojska pod wodzą Jana Zamoyskiego rozbiła kilkukrotnie większe siły tureckie Gazi II Gireja. Efektem wyprawy było wycofanie Turków z Mołdawii.

20 października

We Lwowie urodził się Stanisław Leszczyński. Dwukrotnie wybierany na króla Polski, dwukrotnie tracił koronę na rzecz Sasów. Ostatecznie dzięki królowi Francji otrzymał w dożywocie księstwa Bar-le-Duc i Lotaryngię, w których zasłynął jako dobry gospodarz oraz mecenas sztuki.

21 października

W bitwie pod Kalnikiem hetman wielki koronny Jan Sobieski rozgromił wojska kozacko-tatarskie, idące na odsiecz obleganemu przez Polaków Kalnikowi.

W bitwie pod Kiesią połączone siły polsko-szwedzkie pod dowództwem Andrzeja Sapiehy rozbiły wojska rosyjskie. Do niewoli wzięto kilku bojarów, kilkanaście dział i liczne konie. Był to jeden z nielicznych w historii sojuszy polsko-szwedzkich.

28 października

Leszek Cichy, jako pierwszy Polak i 57. osoba na świecie zdobył Koronę Ziemi, czyli najwyższe szczyty poszczególnych kontynentów.

29 października

Wzięty do niewoli car Rosji Wasyl IV Szujski złożył w Warszawie hołd królowi Zygmuntowi III Wazie. „Zebrany w sejmie naród polski był naówczas świadkiem widowiska, dawnym tylko Rzymianom znanego. Zwycięski hetman wjeżdżał w triumfie, stojąc na wyniosłym wozie, mając koło siebie pojmanego cara Wasila i dwóch braci jego.”

29 października

W Nowym Wiśniczu urodził się Juliusz Kossak, polski malarz, rysownik i ilustrator. Specjalizował się w malarstwie historycznym, ze szczególnym uwzględnieniem koni. Był jednym z współtwórców Muzeum Narodowego w Krakowie.

31 października

Marcin Luter ogłosił swoje 95 tez wzywając do dysputy nad nimi. Wedle utrwalonej tradycji swoje tezy przybił na drzwiach kościoła w Wittenberdze. Rozpoczynając tym samym reformację mającą na celu odnowę chrześcijaństwa.

Marszałek Sejmu RP Ignacy Daszyński odmówił rozpoczęcia posiedzenia sesji budżetowej z powodu obecności w gmachu parlamentu około 100-osobowej grupy uzbrojonych oficerów towarzyszących ministrowi spraw wojskowych Józefowi Piłsudskiemu.

Zakończyła się bitwa o Anglię. W walkach uczestniczyło 144 polskich pilotów, którzy zestrzelili ok. 170 niemieckich samolotów. Polski Dywizjon 303 dokonał 126 zestrzeleń, co czyni go najskuteczniejszą jednostką biorącą udział w walkach o niebo nad Albionem.

Urodził się Władysław Warneńczyk, król Polski i Węgier. Za jego panowania zawarto pokój w Brześciu Kujawskim, który wojnę polsko-krzyżacką. Zerwał rozejm w Segedynie i wypowiedział wojnę Turcji. Zginął w bitwie pod Warną. Jego ciała nigdy nie odnaleziono, przez co z jego śmiercią wiąże się wiele legend.